88
ALLERLEI.
EMAILLEREN VAN IJZER is een vinding onzer dagen en geschiedt in een oven, door het herhaalde malen inbranden van verschillende stoffen. Ook kan de email-laag even als porcelein door inbranden met verschillende kleuren versierd worden. Die kleurende stoffen, welke dezelfde zijn als die bij het glasschilderen gebruikt worden, zijn: voor blaauw kobaltoxyde, voor groen chroomoxyde, voor violet overmangaanoxydc, voor rood een mengsel van protoxyde van koper met menie, voor geel zilver-chlorure.
⁂
OOST-INDISCHE HOEN-WAAIJER, Men weet dat waaijers uit boombladeren, papier, vederen, taf en andere ligte stoffen vervaardigd worden, en dat het gebruik er van in het Oosten, in Indië en in China van een zeer hooge oudheid dagteekent. Met de paauwen, die in de vijfde eeuw voor Christus in Griekenland begonnen bekend te worden, kwamen tevens de waaijers paauwenvederen, een voortbrengsel der verwijfdheid en weelde van de Klein-Aziatische kustbewoners, in gebruik. Te Athene beschouwde men den waaijer als den scepter der schoonheid, en de Romeinsche dames hielden dien evenzeer in hooge achting. Italië en Spanje kenden en gebruikten den waaijer vroeger dan Frankrijk, Duitschland en Nederland, alwaar hij eerst in de 16e eeuw in zwang kwam. Ook was de waaijer niet zooals de tegenwoordige maar had toen slechts een steel, waaraan een gekleurd kaartenpapier, gewoonlijk met vederen omzet, bevestigd was. Eerst in de 17e eeuw vervaardigde men waaijers van verscheidene op een as zich bewegende staafjes van verschillende grondstoffen, volgens de Chinesche wijze. Onder Lodewijk XIV, waren zij een noodzakelijk artikel van weelde en het hout werd door perlemoer, ivoor, goud, staal en schildpad, en het gekleurde papier door allerlei beeld- en bloemwerk vervangen. Onder het schrikbewind der Fransche republiek moesten ook de aristokratische waaijers verdwijnen, die echter na dat tijdperk weder gebruikt werden, zoowel door de dochters en echtgenooten van democraten als door die van aristocraten.
Zonder het nut der waaijers te willen betwisten, als een schaduwgevend voorwerp voor de gloeijende zonnestralen of als een vuurscherm, in den winter maken wij opmerkzaam op de buitensporigheden van het weelderige en hedendaagsche grillige eener mode.
Op de Parijsche tentoonstelling bevinden zich onder de voortbrengselen der weelde uit Oost-Indië, waar de Europesche mode onder den sterken invloed van het klimaat staat, verscheidene waaijers, welke uit hoenders van de groote en donkerkleurige soorten van dat land, vervaardigd worden. Het dier, nadat men de ingewanden er uitgenomen heeft, wordt daartoe geplet, behalve de borst, hals en kop, die met kurk opgevuld zijn en boven het vlak uitsteken. De pooten zijn op een stang bevestigd, die den steel van den waaijer uitmaakt, zoodat men hem even als een parasol kan verlengen en toebuigen. In Engeland en ook hier en daar ons vaderland gebruikt men deze waaijers ook als vuurschermen, die men aan den leunstoel vastmaakt.
⁂
VATEN ZONDER DUIGEN. In Amerika, waar duizende vaten benoodigd zijn voor het vervoer van petroleum, is men op het denkbeeld gekomen om vaten te maken zonder duigen. Dunne strepen wit eikenhout worden spiraalsgewijze gewonden om een vorm, overeenkomende met het inwendige van een fust, zoodanig dat iedere volgende laag kruiselings over de voorgaande komt te liggen, terwijl de verschillende lagen aan elkander worden verbonden door tusschenliggende lagen lijm of cement. Vaten, uit veertien doelmatige lijm- of cement-lagen zamengesteld, zijn bevonden voldoende sterk te zijn. De bodems worden op dezelfde wijze gevormd. Op deze manier kunnen vaten spoedig en zeer goedkoop gemaakt worden. Zij zijn zeer ligt en niet onderhevig aan lekken. Zij worden voornamelijk voor de petroleum vervaardigd.
⁂
SCHRIJFKUNST. Een pachter, die een misdadiger te pronk zag staan, vroeg wat de brief behelsde, dien deze op de borst had. Een buurman van hem zeide: er staat op dat hij een falsaris is. — Wat is dat: een falsaris? — Wel een man die valsche handteekeningen maakt. — Ziet gij Jan! Zeide de pachter, zich tot zijn zoon wendende, hoe gevaarlijk het is van te kunnen schrijven?
⁂
DE GEUR VAN BLOEMEN. Een der beste wijzen om den geur der bloemen te verzamelen is deze: men vulle een flesch met de bladeren van versch geplukte bloemen en giete daarop zooveel zwavel-koolstof, dat zij geheel onderstaan; men sluite vervolgens de flesch en schudde ze goed. Nadat de flesch alzoo bij gewone luchtwarmte 6 uren gestaan heeft, giete men de zwavel-koolstof in een tweede flesch, die ook met de bladeren van dezelfde bloemsoort gevuld is, en na gelijke behandeling giete men de zwavel-koolstof in een derde of vierde flesch. Zijn groote hoeveelheden bloembladeren gebruikt, dan zal de zwavel-koolstof daarna een donkere kleur hebben aangenomen. Het water in de bladeren wordt uit de poriën verdrongen en zakt naar den bodem.
Om nu de geurstof af te scheiden, kan men, indien er slechts van kleine hoeveelheden sprake is, de zwavel-koolstof laten verdampen; de achterblijvende essence wordt dan behandeld met eene kleine hoeveelheid alkohol van 40°. Men kan ook zoete amandelolie bij de zwavel-koolstof voegen en den inhoud gedurende vier dagen drie of viermaal per dag goed omschudden; stelt men daarna het mengsel aan de lucht bloot in een open schaal, dan verdampt de zwavel-koolstof en houdt men de essence in de amandelolie terug. Heeft men met groote hoeveelheden te doen, dan destilleert men in een waterbad bij de laagst mogelijke temperatuur, zoodat geen zwavel-koolstof verloren ga, noch de aroma of geurstof worde vernietigd. Tien gewigtsdeelen bladeren met tien deelen zwavel-koolstof en drie deelen zoete amandelolie geven uitmuntende resultaten. De fijne geparfumeerde olie is zeer geschikt voor alle doeleinden, waarbij aromatische geuren gebruikt worden.
⁂
SCHUIFLADDER. Deze ladder beveelt zich zelven aan en wordt door onze afbeelding in een te zamen- en in een uiteengeschoven toestand zoo duidelijk gemaakt, dat ter naauwernood eene nadere verklaring noodig is. De schuifladder kan in alle gevallen gebruikt worden, waar men de gewone ladder bezigt; zij heeft echter het voordeel dat men die naar verkiezing eene hoogere of lagere stelling kan geven, en dat zij betrekkelijk niet zooveel plaats beslaat als de gewone ladders. Zij bestaat uit twee deelen, die door beslag zoo aan elkander verbonden zijn, dat zij over elkander kunnen schuiven, d.i. dat men de binnenladder door de buitenladder heen kan naar boven schuiven en door ijzeren bouten, welke men in de daarin zich bevindende gaten steekt, op alle hoogten kan gesteld worden. Zulke ladders zijn bijzonder doelmatig voor leesbibliotheken, papiermagazijnen, schilders en verwers, enz.
⁂
HARDEN VAN STALEN VOORWERPEN. Hiertoe wordt behalve ossengal ook vischgal gebruikt, zoo als gal van karpers enz. Men dompelt daarin de gloeijende stalen voorwerpen om ze af te koelen, waardoor zij eene groote mate van hardheid bekomen.
⁂
JOOST VAN DEN VONDEL kwam eens in aanraking met eenige vrolijke snaken die een loopje met hem wilden nemen. Een hunner vroeg hem hoe hij heette en wat hij deed voor den kost. Vondel antwoordde: „Ik heet Joost en ben doodgraver.” Toen rijmde de ander onmiddelijk voor de vuist:
Joost die leeft als niemand leeft, |
Toen vroeg Joost op zijn beurt wie en wat de ander was en deze antwoordde: „Ik heet Kees en ben advokaat.” Daarop declameerde Vondel dadelijk:
Kees die leeft als twistvuur leeft, |
