Is het te bevreemden dat de Italiaansche Futuristen niet tot de beelding in het rechte kwamen in de schilderkunst, evenzeer is het vreemd dat hun muziek niet tot consequente verstrakking kwam. Het rechte toch is de beeldende uitdrukking van het snelheidsprinciep dat juist Marinetti des tijds zoo terecht proclameerde. Het rechte beeldt in ruimte wat de grootste snelheid in tijd beeldt. Snelheid heft den druk van tijd en ruimte op en daarmede het domineeren van het individueele. Daarom is zij zulk een gewichtige factor in de zuivere beelding van het universeele. In muziek kan snelheid niet alleen door maat, tempo maar ook door beeldingsmiddel en compositie de uitdrukking verinnerlijken.
De snelheid-als-het-rechte komt door de bruiteurs niet tot beelding. Veeleer snelheid, als-het-golvende ... in nieuwe inkleeding. Evenwel: de inhoud van den nieuwen tijdgeest wordt — al is het door anderen — toch uitgewerkt, hoe dan ook.
De „bruiteurs“ zijn in 1910 uitgevonden door Luigi Russolo, schilder, musicus en natuurkundige. In 1913 werden het publiek 3 bruiteurs aangeboden. In 1914 gaf Russolo 12 concerten te London met bruiteurs die nog onvolkomen waren. Door den oorlog werd het werk onderbroken maar daarna hernam hij den arbeid met medewerking van den Futurist Ugo Patti waardoor hij in staat was thans 35 bruiteurs te construeeren, waarvan 29 geperfectionneerd.
De bruiteurs zijn — in verschillende grootte en afmetingen — in den vorm van vierzijdige prismas met een geluids verspreider, een hefboom om te verstellen en een hanvat om te draaien. In hun primaire kleuren, bij de uitvoering op het achtertooneel opgesteld, vormden deze instrumenten een zichtbare tegenstelling met de oude op het voortooneel.
Zooals de uitvinding der fotografie „un coup morte“ (naar André Breton zegt) aan de oude uitdrukkingswijzen in kunst toegebracht heeft, zoo geeft die der „bruiteurs“ die aan de oude muziek. Want de bruiteurs stellen
135
