Architectura/Jaargang 5/Nummer 16/Schetsprijsvraag I en II

‘Schetsprijsvraag I en II’ door W. Kromhout Cz., H.G. Janzen, K. de Bazel, Rapporteur

Afkomstig uit Architectura, jrg. 5, nr. 16 (zaterdag 17 april 1897), p. 87-88. Publiek domein.

[ 87 ]

SCHETSPRIJSVRAAG I EN II.

aan het bestuur van het genootschap „architectu- ra et amicitia”

beoordeeling van de ingekomen antwoorden.
I. ontwerp van een brievenbus, van geslagen en gesmeed ijzer.
Ingekomen drie teekeningen.
1e motto „brief”
2e„„perseverantie.”
3e„„30° en 60°.”
Motto brief is van deze drie ontwerpen het minst gelukkig geslaagd, in elkaar gezet van betrekkelijken zwaar T en hoekijzer die elkander snijden en kruisen draagt het geen karakter van ijzersamenstelling, daarbij ontstaan door het terugzetten van de vulplaten, aan de buitenzijde allerlei sprongen en hoeken, die bij zulk een klein werkstuk niet tot verfraaiing bijdragen.
Bovendien is de teekening niet geheid geschikt als werkteekening, zooals in het programma werd gevraagd, het enkele aanzicht en de algemeene doorsneden zijn niet voldoende voor de uitvoering, uitslagen van de onderdeelen zijn daarvoor een eerste vereischte.

Motto „perseverantie” is wat het teekenwerk betreft beter opgevat, hier is alles geteekend wat maar eenigszins ter toelichting dienen kan, het resultaat daarvan is echter minder gelukkig; de samenstelling van de hoofdverbindingen zijn niet voor ijzer geschikt, de vulplaten met allerlei door uitkoppen en omkrullen verkregen versiersels zijn door millimeterschroefjes en klinknageltjes daarmede verbonden. Zoodat het heele werkstuk meer peuterwerk dan flink smeedwerk geworden is, alles is op veel eenvoudiger en degelijker manier te verkrijgen.

Motto „30° en 60°” is meer in overeenstemming met het karakter van het materiaal bewerkt en met weinig middelen samengesteld en versierd. De eenvoudige vlakke plaat, aan de hoeken en randen alleen versterkt, vormt de geheele bus, overbodig en leelijk zijn alleen de sehuinloopende ijzertjes op de zij- en hoekplaten aangebracht, de geringe afmetingen van deze platen maken het aanbrengen van versterkingen niet noodig.
De Jury stelt voor aan dit ontwerp de uitgeloofde prijs toe te kennen.

II. Ontwerp voor een gemetselde open spiltrap.
Ingekomen twee ontwerpen.
1e motto „in Haast.”
2e„„schaal 1 à 20.”

Zooals blijkt uit deze antwoorden hebben de mededingen zich niet genoegzaam rekenschap gegeven van de gestelde eischen, daardoor zijn ze er niet in geslaagd de meest eenvoudige en voor de hand liggende oplossing te vinden.
„Gemetselde trap, met open spil,” bedoelt volgens de eenvoudigste opvatting: een gemetselde trap om een centrale kern samengesteld zoo, dat die kern niet een massieve spil is, maar zoodanig opengewerkt, dat daardoor zoo weinig mogelijk materiaal en ruimte in beslag wordt genomen, en dat zij toch voldoet aan de te vervullen functie, nl. het steunen van de treden.
Het kan dus zijn, een met de treden oploopende wrong en een cilindrisch opgemetselde spil, die hol en geheel opengewerkt is.
In geen der beide inzendingen is dit resultaat bereikt, beide ontwerpen hebben zonder begrip van de eerste manier, de tweede toegepast, en meenen te volstaan, met alleen een gemetselden koker in het midden van het trapgat als spil te plaatsen.
Beide ontwerpers hebben ook eene slechte en gecompliceerde manier toegepast om de treden te doen dragen; in plaats van de meest eenvoudige, namelijk een met de trap oploopend gewelf, z.g. slakkenvormig gewelf, dat een horizontaal draagvlak heeft, heeft de een: onder den achterkant van elke trede een boogje gemetseld en daarop de trede als rollaag gelegd, de ander van elke trede een boogje gemaakt van expres daarvoor te bakken profielsteenen met vooruitstekend wel, en binnen de daardoor ontstane tympans een vulling gemetseld als stootbord, telkens gedragen door de onderliggende trede. [ 88 ]
Gemetselde treden slijten uit, er dient dus voor te worden gebezigd het meest harde materiaal; gebakken profielsteen in allerlei scheeve vormen, zijn dus uiteraard voor dit werk veroordeeld, vooral wanneer ze worden toegepast zooals hier, met een overstek van 5 cM.
De ontwerper van motto „in Haast” begaat nog de groote fout van een in twee richtingen gebogen, houten lambrizeering tegen den buitenwand op de steenen trap aan te brengen.
Hoewel beide ontwerpen gebrek aan genoegzaam doorzicht verraden, muntte toch dat, ingezonden onder motto „Schaal 1 à 20” uit door zorgvuldige behandeling der teekeningen en het zich goed rekenschap geven van de uitvoerbaarheid der geteekende vormen, al is de hoofdzaak ook niet op de meest eenvoudige wijze gedacht.
Daarom wordt voorgesteld dit ontwerp te beloonen met f 10.
w. kromhout cz.
h. g. janzen.
k. de bazel, Rapporteur.