Beginselverklaring van Agalev

De beginselverklaring van de Vlaams groene partij Agalev werd goedgekeurd door het congres van Hasselt, 22-23 mei 1982, behalve het sociale luik dat in Westende, congres van 11-12 december 1982 werd opgesteld. Deze verklaring gold onveranderd tot zij werd opgeheven op 15 november 2003, bij de omvorming naar Groen!

Beginselverklaring van Agalev
Auteur	Congres van Agalev
Genre(s)	politiek programma
Brontaal	Nederlands
Datering	mei en december 1982
Bron	Congres van Agalev
Auteursrecht	Publiek domein (openbare vergadering)
Logo Wikipedia Meer over Beginselverklaring van Agalev op Wikipedia

INLEIDING

AGALEV streeft naar een menselijke samenleving, uitgaand van volgende principes: ecologisch, basisdemocratisch en geweldloos. Vanuit deze uitgangspunten komt AGALEV tot welbepaalde economische en sociale opties.

Ecologisch

Als ecologisten zien wij de aarde en de mensheid als een geheel, waarin elk onderdeel in wisselwerking staat met elk ander onderdeel en met het geheel. Eén ingreep of verandering in een onderdeel heeft gevolgen voor elk ander onderdeel en voor het geheel.

In onze maatschappij zijn de ingrepen in het fysisch leefmilieu erg vernietigend geworden. Wij zien hierin een fundamenteel probleem en een duidelijk teken dat radicale en globale veranderingen nodig zijn, in praktisch alle domeinen waarrond beleid gevoerd wordt.

Politieke en economische analyses tonen aan dat het dezelfde mechanismen zijn die aan de basis liggen van de verloedering van het leefmilieu en van de meest opvallende ontsporingen in de maatschappij, met name de vervreemding van de mens van zichzelf en zijn arbeid, de machtsconcentratie, de sociale ongelijkheden,...

AGALEV verzet zich tegen een economisch systeem dat tracht te ontkomen aan de simpele vaststelling dat wat eindig is (grondstoffen, water, beschikbare energie,...) niet onuitputtelijk is.

AGALEV pleit voor een economie die verspilling en roofbouw tegengaat en verbruik niet alleen afhankelijk maakt van de individuele koopkracht, maar van de noden van het geheel.

Tevens zet AGALEV zich in voor een fundamentele herwaardering van de menselijke behoefte aan een gezond natuurlijk leefmilieu. Wat leeft is kwetsbaar.

AGALEV stelt dat technologie en wetenschap niet als dwingende waardevrije krachten mogen aanvaard worden. Technologie en wetenschap ontstaan niet toevallig: zij zijn dikwijls met concrete sociale en economische doelstellingen, en altijd met sociale en economische gevolgen verbonden. Niet alles wat door technologie en wetenschappelijke ontwikkelingen mogelijk wordt en voor bepaalde groepen of landen economisch of politiek rendabel is, is goed voor de mens en waard om toegepast te worden.

AGALEV verzet zich tegen het schepen van behoeften in functie van het economisch systeem dat de consumptiemaatschappij in leven roept: het bevredigen van fundamentele menselijke behoeften kan immers niet alleen via koopwaar gerealiseerd worden.

Het onecologisch omgaan met de aarde werkt ten koste van de meerderheid van de wereldbevolking en bedreigt ernstig de levenskansen van de toekomstige generaties.

Basisdemocratisch

De basisdemocratische gedachte gaat ervan uit dat elke beslissing moet genomen worden op het niveau dat zo dicht mogelijk bij de concrete mensen en groepen staat.

Het gaat om het leggen van reële bevoegdheden en middelen in de basisverbanden, nl. waar de concrete mensen leven (de wijk en de gemeente) en waar zij arbeid verrichten (de school, het bedrijf, de huishouding,...). Voorwaarde voor een menselijk functioneren van de samenleving is een basisdemocratische organisatievorm. In tegenstelling tot een maatschappij die centralistisch gestructureerd is, beoogt AGALEV een basisgerichte opbouw van de democratie.

Alleen een maatschappij van basisgemeenschappen, zowel territoriaal als functioneel, waarborgt dat beslissingen zo dicht mogelijk bij de konkrete mensen kunnen genomen worden.

Problemen die niet aan de basis kunnen opgelost worden, of die men daar niet wil oplossen, moeten naar een ruimer geheel verwezen worden, nadat dit uitdrukkelijk door de burgers goedgekeurd is.

AGALEV verkiest in principe vormen van directe democratie boven vormen van getrapte of gedelegeerde democratie.

Op het niveau van de basis gemeenschappen is directe democratie haalbaar en derhalve het beleidsmiddel bij uitstek, het referendum, permanente afzetbaarheid,...

Op alle niveaus waar afgevaardigden verkozen zijn, moet reële controle uitgeoefend worden.

Alleen die bevoegdheden die niet kunnen waargenomen worden, hetzij door een individu, hetzij door een basisgroep, worden afgestaan aan overkoepelende eenheden. Overkoepelende eenheden krijgen reële, maar beperkte en duidelijke bevoegdheden.

Het basisdemocratisch principe moet niet alleen de plaatselijke gemeenschappen organiseren, maar ook de grote samenlevingsverbanden, op het regionaal vlak, op het Europees vlak, op wereldvlak.

Het basisdemocratisch principe organiseert niet alleen het politiek-administratieve leven, maar is ook de basisstructuur voor de economie en voor het culturele leven: politiek, economie en cultuur worden gezien in hun samenhang, alhoewel het een niet kan herleid worden tot het andere.

Geweldloos

Wij willen in verscheidenheid dialogerend met elkaar samenleven. De optie voor een coöperatieve, op bevrijding en ontwikkeling gerichte samenleving, veronderstelt een actief geweldloze opstelling. Vredesgerichtheid betekent dat geweld zoveel mogelijk uitgebannen wordt bij het regelen van conflicten, op kleine en grote schaal.

Geweld heeft verscheidene vormen. Een geweldarme samenleving kan er maar komen als naast het fysisch geweld ook het psychisch en structureel geweld verworpen worden. Met structureel geweld wordt bedoeld: het geweld dat uitgaat van structuren die het mensen onmogelijk maken zelfstandig te kiezen en te beslissen, zoals opgedrongen rolpatronen, verzuiling, wettelijk vastgelegde discriminaties,...

AGALEV ijvert voor structurele waarborgen die lichamelijke en psychische aantasting van mensen door allerlei vormen van uitbuiting, onverdraagzaamheid, manipulatie en discriminatie onmogelijk maken.

AGALEV staat een actieve vredespolitiek voor. Het vreedzaam samenleven van de gemeenschappen op wereldvlak vereist algemene ontwapening en een rechtvaardige internationale economische orde en een wereldrechtsorde. Dit is een heel ander streven dan een streven naar een evenwicht, gebaseerd op wederzijdse afschrikking.

AGALEV streeft naar een actieve verdraagzaamheid, die veel verder reikt dan een formeel pluralisme. Het opleggen van eigen, absolute denkbeelden aan de anderen, met brutale verfijnde middelen, evenals de gettovorming en de concurrentie tussen zuilen, stroken niet met deze pacifistische opstelling.

Democratische opbouw van het economisch leven

AGALEV wil een economie die in dienst staat van de mens en die rekening houdt met de ecologische kringlopen.

Het productieapparaat, dat historisch gegroeid is, wordt in toenemende mate een vernietigingsapparaat. Enerzijds omdat het productieapparaat in dienst staat van het winstbejag en productivisme van openbare en privé-kapitaalbezitters en -beheerders zoals staten, MNO's, holdings, intercommunales..., die bepalen wat, waar, hoe en hoeveel er geproduceerd wordt. Anderzijds omdat het uit het aard van zijn technologie zelf op een groeiend aantal gebieden vernietigend werkt, wat ook het maatschappelijk bestel is. Dit productieapparaat vereist een technocratische organisatie (grootschaligheid, centraal bestuur, arbeidsdeling ) en dringt deze aanpak op in andere domeinen van het leven (industrialisatie van behoeften, diensten, cultuur, welzijnssector, gezondheidszorg,...). Deze industriële organisatie en het groeimodel drukken een eenzijdige stempel op de ontwikkeling van de huidige samenleving, onafhankelijk van het economisch beheer (privé- of staatskapitalisme) of van verdeling der goederen.

AGALEV wijst de ongebreidelde groeiobsessie af waardoor, om het productieapparaat draaiende te houden, steeds meer moet geproduceerd en verbruikt worden. AGALEV wijst ook de opvatting af dat elke technologische vernieuwing vanzelfsprekend goed is.

Wil de gemeenschap vat krijgen op de richting die de productie en de productiemiddelen (bijvoorbeeld de techniek) inslaan, dan moet de economie in handen komen van deze gemeenschap. Deze varieert van de lokale tot de wereldgemeenschap (volgens de federale principes) naargelang het soort productie en de schaal waarop geproduceerd wordt.

Via een politieke en maatschappelijke discussie binnen de basisdemocratische structuren worden de fundamentele opties genomen voor de productie van goederen en diensten (=planning). De productie van goederen en diensten moet, waar dit kan, gericht zijn op de bevrediging van lokale behoeften met lokale middelen, waarbij de reële behoeften van de gemeenschap gezamenlijk bepaald worden. Wij wensen een gedecentraliseerde en verantwoorde economie.

Bij de handel tussen de gemeenschappen moeten deze evenwaardige partners zijn (relatie met de derde wereld).

AGALEV opteert voor zelfbeheer op de verschillende terreinen van het maatschappelijk leven (de economische sector, het onderwijs, de gezondheidszorg,...). Hierdoor kan de huidige vervreemding in de arbeidssituatie (arbeidsdeling, arbeidsritme, werkomstandigheden,...) opgeheven worden. Zelfbeheer veronderstelt dat er rekening wordt gehouden met de fundamentele maatschappelijke opties (de planning). Zelfbeheer wordt pas mogelijk in een totaal andere maatschappijvorm, zonder patriarchale of autoritaire structuren, en na de opheffing van de kapitalistische productieverhoudingen. Zelfbeheer vergt een hoge mate van rijpheid, inzicht en motivatie. Vandaar de noodzaak tot vorming en sociaal-politieke bewustwording.

Toch is het zinvol om in die sectoren waar het nu al kan (bvb. de sociale sector, de gezondheidssector, de kleinschalige productie en dienstverlening...) experimenten van zelfbeheer op te zetten en te ondersteunen, omwille van de ontvoogdende waarde en de voorbeeldfunctie van deze initiatieven.

In die sectoren waar zelfbeheer nog niet kan (bijvoorbeeld multinationals) of nooit zal kunnen omwille van de aard van de productie, het gebrek aan middelen of knowhow, moeten vormen van controle ontwikkeld worden: arbeiderscontrole, socialisatie van bank- en kredietwezen en van alle noodzakelijk grootschalige productie en diensten... Financiële en beheersvoorzichtigheid van structuren blijven steeds een uitdrukkelijke voorwaarde.

Sociaal

Een ecologische samenleving biedt een menswaardig onderkomen voor allen. AGALEV bestrijdt alle wanverhoudingen tussen mensen en groepen onderling en wil een samenleving opbouwen waarin elke persoon alle kansen heeft voor algehele menselijke ontplooiing (emancipatie) en om een actieve bijdrage te leveren voor een bevrijdende samenleving (engagement).

Dit veronderstelt dat allen op een gelijkwaardige manier blijvend toegang hebben tot de materiële en geestelijke rijkdommen van de samenleving.

Niet alleen de goederen en diensten waarvan de waarde uitdrukbaar is in geld (gemonetariseerde of vermuntbare waarden) moeten gelijk en rechtvaardig verdeeld worden. Ook de niet-vermunte en niet-vermuntbare goederen en diensten moeten gelijk verdeeld en toegankelijk gemaakt worden. Deze goederen en waarden (ook zachte waarden) uit het natuur- en cultuurpatrimonium (zuivere lucht, water en bodem, ongerepte natuur, gezondheid, stille onbezoldigde hulpverlening, artistieke en ambachtelijke erfgoederen, stads- en andere landschappen, enzovoorts) moeten behouden, verdedigd, uitgebreid en geproduceerd worden.

Het gaat hier om rijkdommen waarop alle mensen een gelijk recht van gratis-vruchtgebruik hebben.

Menselijke ontplooiing is echter niet los te denken van maatschappelijke en economische structuren. Structuren gebouwd op bezit, macht en uitbuiting veroorzaken concurrentie, prestatiedwang, egoïsme van enkelingen en groepen en productie om de productie; structuren die de zelfontplooiing van mensen belemmeren, veroorzaken compensatiebehoeften (brood en spelen) of onverschilligheid.

Daarom streeft AGALEV de opheffing na van ongelijkheid in welvaart en privileges. AGALEV wil de grote spanning tussen inkomens afbouwen en zo de gelijkberechtiging van allen verwezenlijken.

AGALEV wil fundamentele herverdeling van arbeid, kennis, welvaart en beslissingsbevoegdheid. Creatief werk is geen voorrecht, maar een recht van allen. Ongezond, lastig en afstompend werk mag niet afgeschoven worden op de zwaksten van de maatschappij. Op termijn dient het trouwens zoveel mogelijk uitgeschakeld te worden. Het verschil in waardering tussen zogenaamde hoofd- en handenarbeid moet worden opgeheven. Mannen en vrouwen moeten gelijke kansen krijgen om zowel betaalde als onbetaalde arbeid op te nemen. Iedere mens heeft recht op een socio-vitaal minimum ook als hij niet in het arbeidsproces is ingeschakeld.

Kennis is een erfgoed voor allen en niet het machtsmiddel van "deskundigen".

Wij denken dat geld dient gezien te worden als een nuttig ruilmiddel en niet als een bovenmenselijke macht die alle verhoudingen scheeftrekt. Wij zien dat de geldbezitters kunstmatige behoeften opdringen omdat het voor hen economisch rendabel is, terwijl zij de bevrediging van werkelijke noden van grote bevolkingsgroepen als financieel onhaalbaar voorstellen.

Menselijke ontplooiing (levensbeschouwelijk, seksueel, creatief, cultureel,...) mag niet onderworpen zijn aan de dwang van autoritaire of bevoogdende verhoudingen. Concreet ijvert AGALEV voor de afbraak van structuren die mensen knechten en beperken (patriarchaat, machtsrelatie, bureaucratie, technocratie, particratie,..) en voor het tegengaan en opheffen van alle apartheden en discriminatie van groepen en individuen op grond van geslacht, ras, taal, nationaliteit, godsdienst, politieke of filosofische overtuiging, leeftijd, seksuele geaardheid, validiteit en van samenlevingsvorm.

Individuele ontplooiing geschiedt altijd binnen een sociale en natuurlijke ruimte kan daar dus niet los van gezien worden. De ontwikkeling van mensen als sociale wezens maakt een wezenlijk bestanddeel uit van die individuele ontplooiing. Daarom verwerpen wij de "ieder voor zich" vrijheid waar elk individu zijn naaste negeert en geen oog heeft voor de toekomstige generaties. Wij stellen ons daarentegen solidair op met de derde wereld, de kansarmen, de uitgeslotenen bij ons en elders, onderdrukte minderheden.

De politisering van alle sectoren verziekt onze samenleving: benoemingspolitiek, cliëntelisme, politiek dienstbetoon, pactenpolitiek, tot en met het misbruik van de sleutels voor de culturele materies... Politieke mandatarissen moeten onafhankelijk blijven van de economische machten en financiële instellingen. De functies van regeringslid, lid van de Bestendige Deputatie, kamerlid en senator en enig ander voltijds politiek mandaat, kunnen niet gecumuleerd worden met belangrijke beheersmandaten.

Een politiek alternatief

Deze doelstellingen van AGALEV vormen een niet te scheiden eenheid. Zij zijn de uitgangspunten voor een globaal politiek alternatief. De verwezenlijking van deze uitgangspunten in hun samenhang vinden wij helemaal niet terug in de bestaande politieke partijen. Daarom is het noodzakelijk tot een eigen politieke profilering over te gaan.

Elementen van strategie

AGALEV wil als partij gebruik maken van de huidige politieke democratie om deze vijf fundamentele principes te realiseren. Het middel, de partij en de deelname aan de parlementaire democratie, mag geen doel op zich worden.

Even belangrijk als het partijpolitieke werk, is het werk van de vele bewegingen die in dezelfde richting denken en werken, maar met andere middelen, de Anders Gaan Leven-beweging, de vrouwenbeweging, de vredesbeweging, de milieubeweging, de arbeidsbeweging, kortom alle bewegingen die de emancipatie van de mensen nastreven. AGALEV wil trouwens een politiek instrument zijn in dienst van deze bewegingen.

AGALEV wil als partij gebruik maken van de huidige politieke democratie als tribune om dit ideeën goed uit te dragen en als instrument tot machtswerving om haar ideeëngoed waar te maken.

Eigen organisatie en werkwijzen

AGALEV kan dan alleen een middel zijn in de opbouw van een alternatieve maatschappij in de mate dat er nu gewerkt wordt in een alternatieve geest en met alternatieve middelen. AGALEV wil de principes die ze voorstaat allereerst toepassen op de eigen structuur en werking.

AGALEV is gevormd uit een federatie van plaatselijke groepen die een maximale autonomie hebben. De koers die AGALEV vaart is het resultaat van een debat waaraan alle leden deelnemen.

Nauw omschreven bevoegdheden worden enkel gedelegeerd door verkiezingen. De afgevaardigden dragen een verantwoordelijkheid waarover ze rekenschap moeten afleggen. Ze worden voortdurend door de basis gecontroleerd. Daarnaast geldt een maximale spreiding van verantwoordelijkheden (geen cumul) en een beperking van de duur van de mandaten.

AGALEV sluit zijn rangen voor personen die eigenbelang vooropstellen of streven naar enigerlei voordeel door hun lidmaatschap of functie. De eventuele financiële en andere voordelen worden dan ook beperkt.

AGALEV maakt alleengebruik van actiemiddelen die in overeenstemming zijn met haar doelstellingen, m.a.w. niet van ondemocratische, asociale, oneconologische of gewelddadige middelen.

AGALEV ROEPT OP...

AGALEV richt zich tot mensen uit de vredesbeweging, de derde wereldbewegingen, de arbeidersbeweging, de milieubewegingen,.. en tot iedereen die deze doelstellingen onderschrijft, om samen te werken aan de totale bevrijding van ieder menselijk wezen, zodat wij als niet-vervreemde wezens, levend in vredevolle harmonie met mens en milieu, weer zeggingsrecht en beschikkingsrecht krijgen over onze meest eigene basisbehoeften, handhaving, contact en ontplooiing tot heelwording van ons eigen mens-zijn.

er zijn er die beweren dat de groenen overal tegen zijn

de groenen zijn

voor leefbare steden en dorpen
voor zuinig gebruik van grondstoffen en energie
voor creatieve werkgelegenheid en productiewijzen
voor rechtvaardige verdeling van arbeid, inkomen en goederen
voor veilig verkeer en goed openbaar vervoer
voor vrede en ontwapening
voor eerlijke informatie en echte inspraak
voor de eigen dorpsschool
voor kleinschalige winkels en bedrijfjes
voor de bescherming van de zwaksten, kinderen, bejaarden en zieken
voor niet-commerciële vrijetijdsbesteding
voor schone lucht, zuiver water, natuurbescherming en landschapszorg
voor wat meer rust en stilte

kortom voor een menswaardige, vrije samenleving, zonder uitbuiting, machtsmisbruik of geweld

ben jij daar misschien tegen?