Bredero/Emblemata Amatoria
EMBLEMATA AMATORIA.
Onderlinghe Minne.
De moeder, de natuur, heeft inde jonghe sinnen
Yet heymelijcx gheplant, dat ons beroert het bloedt,
En ’t welcken dat ons port tot onderling beminnen
Der ghener die met ons ghelijck zijn van ghemoedt.
Willighe ghevanghenis.
Wel eertijds was ick vry van hopen en verlanghen,
Maer alzo haest ick zach het helder aenschijn zoet
Mijns Liefs, zoo gaf ick my vrywillighlijck ghevanghen,
Ghelijck als inde knip het kleyne vinckje doet.
Snel en vlytigh.
Suft niet, wanneer als ghy u meerder mooght bekouten,
Grijpt de gheleghentheyt daer ghyse schoonste vint,
Eer dat zy u ontslipt. ’t Gheluck dat helpt de stouten:
Noyt werde blooden bloet van schoone vrou bemint.
Hoop voedt de minnaers.
Ghelijck de Zee-luy en de Visschers aen der stranghen
Op hoop van goede vangst gaen waghen lijf en goedt,
Zo werden de Minnaers met innerlijck verlanghen
Oock vande zoete hoop gheleyt en steets ghevoedt.
Liefde zonder rust.
Tot welcken eynde of de Liefdetjes hier stryen
En worstelen om ’t zeerst? wat is hier af de zin?
Maer datter nimmermeer gheen rust en is in ’t vryen,
Want dat heeft alle daagh zijn strijdt en onrust in.
De Liefd’ is blindt.
Wat wijckt ghy, blinde min, van wijsheyt en van reden!
Ghy mist de wech des deughts door dien ghy ’t dwael-pat kiest,
Door ’t volgen van u lust en broetsch sinlijckheden,
Waer door ghy ’t slechtste zoect ’t alderbest verliest.
De Liefde lijdt gheen macker.
Ghelijck de haanen trots hier om de hennen stryen,
Vermits den een ’t ghebruyck den andren niet en gunt,
Zo mach de Minaaer oock gheen medemacker lyen,
Al waer hy schoon zijn broer of alderliefste vrunt.
Die ’t vercken keelen wil, moet hem ’t gieren troosten.
De leckre Cupido die stal met listicheden
De hoonich uyt de korf; de byen op het boost
Die quetsten hem de handt: hier door leert ons de reden,
Dat die de zoetheyt wil, dat hy hem ’t bitter troost.
Twee honden over een been comen zelden over een.
De Vorst mach gheen gezel in zijn ghebiedt ghedoghen,
Hy wil zijn rijck en troon beheerschen onghemeen:
De Minnaer is jalours schier van zijn eyghen ooghen,
Ja van zijn schaduw’, die hy voor hem uyt ziet treen.
Hy bereyt loon den onverdienden.
Wat helpt u slaverny en u ghediensticheden!
Ghy slacht den os, helas! die voor de Lantman ploeght:
De vruchten van u sweet, van u vermoeyde leden,
Die werden onverdient een ander toeghevoeght.
Ick jaagh en werdt verjaaght.
Jonckvrouwen, ’t is gedaen, ick can niet meer verdragen
U weygeringhen dreuts, zo grilligh als verkeert.
Een yder wil de haes in zyne stricken jaghen
Maer ick werdt over al verjaaght en niet begheert.
Welspreeckentheyt is Liefdes leytsman.
Wech, koude klappers, die verwaant meent wel te spreken!
U kunst is niet als wint, ten heeft noch val, noch gront:
De minnaers kunnen nu de staale slooten breken,
Want yder draaght van hun sleutels inde mondt.
Liefde buyght het al.
Indien ghy op u zijd’ u Liefste zoeckt te winnen,
Weest voeglijck, leenigh en gedweeghjes van gemoet,
Want door ghehoorzaemheyt en reckelijcke sinnen
Zo buyghtmen ’t maagd’lijck hart alsmen het hoepjen doet.
Onwederstandelijck.
Niemant kan u gheschut, o Cupido, verdraghen,
Ons borsten zijn te weeck, het is met ons ghedaen:
Al waarmen heel in ’t staal bekloncken en beslaghen,
Zo kan men doch u kracht in ’t minst niet wederstaen.
De Liefd’ is listigh.
Langsaame looper ach! u doodt waer u ghebrouwen,
Te zy dat zy, bekoort door ’t goudt, haer hadt vergist:
Door dit beweeghlijck goedt verwintmen alle vrouwen,
En daer de macht ghebreeckt, daer zoeck men heul an list.
Alleen beweegh’lijck door ’t goudt.
De marb’re tooren en de harde stalen dooren
Van Danae wijcken voor de gulde Godt Jupijn:
Alzo kan oock het goudt een steenen hart bekooren,
Dat anders niet beweeght door eenigh ding zoud’ zijn.
Werwaerts wend ick my?
Goddinnen, zeer versuft zo vind’ ick my rechtvaerdigh,
Omdat ick her de prijs van schoonheyt gheven zal:
Mijns oordeels zijt ghy haer die alle drie wel waerdich,
Nochtans behaaght mijn een, dat ’s Venus, boven al.
Liefde kent gheen staet.
De Cyprische Goddin, verwonnen van haer lusten,
Verlaat den hemel en het goddelijck cieraet,
En komt hier inde schoot van haer beminde rusten:
Voorwaer, volmaecte liefd’ aenziet noch rijck, noch staet.
Al dient het den God der lusten.
Ghy watersteeckertjes, ghy kleyne swaenberyers,
Wat wil dit steeckspul, zeght? en waer toe dit gherucht?
Of ist om dat de pen van de verliefde vryers
De loflijckheyt haars Liefs trompetten door de lucht?
Niet langs wat wech, maer waer?
De strenghe stroomen, noch de overwoeste stemmen
Des grouwelijcke wints verzaagt geen trouw gemoet:
Leander ghing by nacht door ’t holle water swemmen
Om het ghezelschap van zijn schoone Hero zoet.
Totter doodt.
Pyramus, leghdy hier, mijn waerde uytvercooren?
Ach spreect, indien ghy kunt! mijn smert die is te groot:
Ghelijck zijn wy, mijn Troost, ghewonnen en gebooren,
Ick gae met u ghelijck oock willich inde doodt.
De wijn verdrijft droefheyt.
Ariadne ziet op strandt haer lichte Lief ontvluchten,
Zy schreydt en klaaght met recht om haer bedroefde schijn;
Maar Bacchus, diese ziet en deerelijck hoort zuchten,
Vertroost haar en verdrijft haar droefheyt met de wijn.
Liefd’ prickelt ’t ghemoedt.
Hier staat Andromeda met keetens vast gheslooten,
Laas! an een steyle rots, het monster wreet tot buyt,
Maer Perseus ed’le moedt heeft dit te zeer verdrooten:
Hy slaat en doot het dier, en trouwt haer tot zijn bruyt.
De doodt ontbindt de Liefde.
O ghy, valsche Troyaan, wat mooghdy doch begheven
U Dido, die haer zelfs mistroostich, laas! verdoet!
De waare liefde blijft zo langhe als wy leven,
De doodt schilvert alleen ’t vereende trou-ghemoet.
De Min gheneest zich self.
Wat vlucht ghy, Nymphelijn, daar ghy u ziet vervolgen
Van Lantlooper noch bloedt, maer vande God der zee:
Mijn kuysheyt vlucht, Neptun, voor u wellust verbolgen,
Eer zy door ’t zoete quaat oock wert bedroghen mee.
Onghedeelde Liefde.
Van waer komt doch, ô Nimph Salmacis, dat u vloeden
Nature zoo herschept? maar haar kracht is zoo stijf,
Dat zy verwandlen doet de mannelijcke moeden
En maacktse harteloos en weecklijck als een wijf.
De doodt scheydt de Liefde niet.
Wanneer dat haer oprecht twee harten eens verbinden,
Zo achten zij noch vreught, noch quelling, noch verdriet;
Zij liepen inde Hel, indien daer waer te vinden
De Liefste; want de doot scheyt waare Liefde niet.
Te veel ghesien is schadelijck.
Zo de brooddroncken jeught haar wilde laten raden
Van reden en verstant, zy quamen in gheen noodt;
Maer wellust doet haer zien de dinghen, die haer schaden,
En die teef bijdt zeer vaack haer eyghen meester doot.
Kent u zelven.
Narcissus, als hy hy zach zijn eyghen schoonheyts stralen,
Wert hy van ongheneught en eyghen Liefde blieck:
Hoe menich zietmen in haar zelfsbehaghen dwaalen,
Wan meest een yder mensch gaat an dat evel zieck.
Niet te hoogh.
Wacht u, ghy jonghelien, en wilt gheen minne draghen
Op yemant daer de hoop noyt kansse op en von:
De jonghe Phaëton wiert van Jovis hant verslagen,
Om dat hy al te hoogh yets buyten hem beston
Met groote Heeren kleyne kennis.
Brengt u he mildt gheluck by Vorsten en by Heeren,
Zo matight al u doen, hetzy ghy spreect of speelt;
Want het is zorghelijck by meerder te verkeeren:
Laat Hyacinthus steets u wezen een voorbeelt.
Loon na verdienste.
Wel op, ghy Minnaers op, wel op dan, ghy ghetrouwen,
Op dat u zelfs de deught me Lauwer-cransen kroont!
Siet hoe rechtvaerdich dat de wraake straft de vrouwen,
Die u oprechte jonst niet hebben wel beloont