De Groote Schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen/Deel 1/Kornelis Poelenburg
| ← Dirk Rafelsz. Kamphuizen | ‘Kornelis Poelenburg’ (1718) door Arn. Houbraken | Alexander Kierings → |
| Afkomstig uit Arn. Houbraken (1718-1721) De Groote Schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen, Amsterdam: [s.n.], deel I, p. 128-130, plaat G. Publiek domein. |
[ 128 ] Utrecht, thans door het vertrek van den konſtſchilder Gerard Hoed, byna geheel ontbloot van konſtoeffening, kon in voorleden tyden nevens voorname Hollandſche ſteden roemen op vele vernuften. Onder deze is niet van de minſte geweeſt KORNELIS POELENBURG, geboren in ’t jaar 1586. ’t ſchynt my toe of die Eeuw geen agtinge heeft gehad voor konſtenaren, ten zy de zelve Romen gezien hadden. Immers de meeſte van de konſtſchilders in dien tyd, die my in ’t ſchryven voorkomen, hebben in hunne Jeugt al eens derwaards gereiſt.
Poelenburg heeft mee dat ſpoor gevolgt. Te Rome gekomen behaagde hem de behandeling van Ad: Elshaimer, zoo dat hy toeleide zyn voorbeelt te volgen: maar ’t leed niet lang of hem bekoorde de zachte, en lieffelyke behandeling van Rafaél, inzonderheid omtrent zyne naakten. Eindelyk nam hy een eige wyze van Schilderen aan, en oeffende zig voorts naar ’t leven, en quam zoo veer dat hy boven zyn tydgenooten heeft uitgemunt zoo in teederheid, poezelheid, en ſchoone omtrekken, als ook aangename verkiezinge, geeſtige byvoegſelen van oude ruinen, natuurlyk gekleurde lantſchappen, dunne en heldere luchten; ’t geen zyne meenigvuldige Konſtwerken, in de geachtſte Kabinetten te vinden, getuigen konnen.
Hy heeft d’eer gehad dat verſcheide Kardinalen
Karel in Engeland ontboden werd, voor wien hy verſcheide Kabinetſtukjes maakte, daar hy rykelyk voor betaalt werd. Waar na hy weder tot Utrecht quam, daar hy
zyne overige levensjaren ſleet, en ſtierf in ’t Jaar 1660. weinige jaren na het overlyden van zyn eerſten leermeeſter Abraham Bloemaart. Zyn beeltenis zietmen boven aan in de Plaat G. nevens eene niſſing met naakte vroutjes tot aanduiding dat hy in ’t verbeelden der zelve, zyn meeſten roem behaald heeft.
Onder zyne voornaamſte leerlingen, die hy in de konſt heeft opgekweekt, magmen tellen Joan vander Lis, geboren tot Breda. Deze kwam hem zoo na in de eigen wyze van verkiezing, natuurlyke vermenginge der verwen en penceelbehandeling dat zyn werk, dikwils voor Poelenburgs werk is aangezien.
Daniel Vertangen, een Hagenaar, ſchilderde heel bevallig Valkejachten, badende Vroutjes, en danſſende Bachanten, in ſierlyke lantſchappen.
Francois Verwilt van Rotterdam, heeft in zyne naakte beeltjes, mee de zelve wyze van ſchilderen gebruikt: dog zyn landſchapppen en ruynen ſchilderde hy (zeit Sandrard) op de wyze van Kornelio van Bojo Leubourys.
Zoo was ook Warnard van Ryſen geboren te Bommel: die zig naar Italien begaf om zich voort [in] de Konst te oeffenen. Wedergekeerd tot zyn geboorteplaats, werd hy de Leermeeſter van den konſtſchilder Gerard Hoet; maar dit duurde maar een jaar; want hy begaf zig tot den Juweelhandel, en vertrok naar Spanje daar hy geſtorven is. [ 130 ]
Poelenburg had ook een Neef Willem van Steenree genaamt, die by hem de konſt leerde.