|
ROERMOND, 16 FEBRUARIJ 1856.
De gebeurtenissen gaan met rassche schreden vooruit, niettegenstaande de blijkbare stilte, [i]n welke de verwachting de belanghebbende partijen schijnt te onderhouden. Welk ook de uitkomst der, in de hoofdstad van Frankrijk, te houdene Conferentiën zijn moge, bespeurt men reeds de gevolgen, welke deze oostersche oorlog, zoo hardnekkig, maar tevens zoo gun[s]tig voor de beschaving, voor de nijverheid, en voor de toekomst van geheel Europa, zal achterlaten.
Wat was Turkije, vóór den strijd, welke de westersche mogendheden bewogen heeft, hetzelve, in zijne geschillen met eenen naburigen magtigen Vorst, ter hulp te snellen? Een uitgebreiden staat, wel is waar, maar eenen staat zonder leven, zonder werkkracht; zonder eenheid in zijne oogmerken en in zijne belangens; een staat, welke steeds met eene verdeeling bedreigd, eindelijk tot in Asië teruggedreven moest worden, van waar hij gekomen is, om op zekere oogenblikken, zich tegen de Europeaansche beschaving, te weer te stellen, en om deze op het klaarblijkelijkste te logenstraffen in de vorderingen, waarvan men overal behalve in Turkije, de snelle schreden zien kan.
De geduchte oorlog, aan de onophoudelijke aanmatigingen van Rusland in de Islamische bezittingen aangedaan, had een grooter en een verhevener doel, dan om eenige provinciën te vrijwaren, tegen de aanhoudende aanvallen van eenen oorlogszuchtige buurman; het was niet genoeg om Turkije te beveiligen tegen eene overrompeling van de Russische zijde; want eens de hulptroepen vertrokken, bleef deze staat hetzelfde, en konden de omstandigheden op ieder oogenblik den zelfden strijd wederom doen geboren worden, en de Russen in Turkije terugbrengen, alwaar zij denzelfden staat van zaken, dezelfde mannen met hunne krachteloosheid en vooroordeelen terug gevonden zouden hebben, het evenwigt van Europa, stond dan andermaal in gevaar, en zoude men dezelfde middelen bij de hand moeten nemen, om zich te doen eerbiedigen.
Frankrijk en Engeland, maar het eerste voornamelijk, hebben de bedoeling gehad, een werk van beschaving te verrigten, veelmeer dan een oorlog te voeren voor eenige uren grondgebied.- Om Turkije door zijne naburen te doen eerbiedigen, moest hetzelve een nieuw leven krijgen, meer overeenstemmend met de volkoren welke met hetzelve omgaan. Gelegen op de grenzen van Europa, in de nabijheid van verscheidene staten, met welke hetzelve handelsbetrekkingen van groot gewigt, onderhoudt, vernietigde het, door zijne verbiedende en [h]aatzuchtige wetten, de weldaden van den omgang, welke de ligging van zijn grondgebied hem zoo vaak doet hebben. Geene goederen mogten door vreemden verkregen worden, en zelfs derzelver godsdienst was een hinderpaal, om in de geschillen, welke door de handels overeenkomsten ontstonden, het regt der [...]ten in te roepen. De bescherming was in [de s]taten van den Sultan, maar een ijdel woord, [tot] zij, welke niet het Mahometanismus waren [aang]edaan, konden niet dan als Giaours voor [het r]egt verschijnen.
Sedert do komst der gealliëerden te Constantinopel, sedert de diensten welke zij aan den Sultan bewezen, hebben aanmerkelijke veranderingen plaats gehad, en is men op het punt om nog meerdere te bekomen. De Katholijke godsdienst was aldaar eene oorzaak van verwerping en verachting, voor alle derzelver belijders; wij zijn geroepen om deze barbaarsche wet te zien eindigen, want voortaan kunnen de katholijken zich vrij in die streken vestigen, er hunnen godsdienst uitoefenen, en de landerijen bebouwen, welke door de luiheid der eigenaren maar al te vaak onbebouwd moesten blijven. De handel zal zich aldaar uitbreiden, verzekerd dat hij geenen hinder meer zal ondervinden; en dit land, zoolang veronachtzaamd zal dubbel de moeite beloonen, welke de nieuwe bewoners aangewend zullen hebben; Turkije zal alsdan eene plaats verkrijgen, waarvan hetzelve door zijne barbaarschheid, door zijne woeste en onverdraagzame zeden al te lang verstoken geweest is.
|
