Haagsche Courant/1939/Nummer 17286/De groote Willibrordtentoonstelling te Utrecht
| ‘De groote Willibrordtentoonstelling te Utrecht wordt morgen geopend door minister Colijn. Een schat aan kunstwerken van de vroege Middeleeuwen tot op onzen tijd’ door een anonieme schrijver |
| Afkomstig uit de Haagsche Courant, woensdag 14 juni 1939, tweede blad, p. 3. Publiek domein. |
De groote Willibrordtentoonstelling te Utrecht.
Wordt morgen geopend door minister Colijn.
Een schat aan kunstwerken van de vroege Middeleeuwen tot op onzen tijd.
Op artistieke wijze heeft het uitvoerend comité voor de Willibrord-tentoonstelling een gepaste oplossing gevonden voor de inrichting van een tentoonstelling in verband met de nationale Willibrord-herdenking, ter gelegenheid van de viering van het twaalfde eeuwgetijde van den grooten apostel der Nederlanden.
Op meesterlijke wijze is het plan van deze tentoonstelling, welke de figuur van Willibrord en de cultuur van zijn tijd tot onderwerp zal hebben, uitgewerkt. In het bijzonder komt hiervoor dank toe aan den ijverigen promotor, den burgemeester van Utrecht mr. dr. G. A. W. ter Pelkwijk, die onvermoeid heeft voortgewerkt om van deze tentoonstelling iets bijzonders te maken, zoodat deze niet alleen van plaatselijke beteekenis, doch ook van nationale en internationale beteekenis zal blijken te zijn[.]
Naarmate de plannen vasteren vorm kregen, werd het denkbeeld uitgewerkt, deze tentoonstelling een uitgesproken tweeledig karakter te geven, onafhankelijk van elkaar, doch met dezelfde grondgedachte: kunst, wetenschap, kerkelijk en maatschappelijk cultureel leven in de vroege Nederlanden weer voor den geest te roepen.
Het gedeelte van de tentoonstelling, dat met de vereering van den apostel Willibrord in verband staat, is ondergebracht in de aula der universiteit en is als een op zichzelf staand geheel te beschouwen.
Het tweede gedeelte der tentoonstelling is gehuisvest in de Kloostergang van den Dom en bedoeld als een zuivere kunsttentoonstelling. Het spreekt vanzelf dat het in de bedoeling lag, hierbij de kunst, welke op Nederlandschen bodem is ontstaan, als punt van uitgang te beschouwen, maar tevens wilde men een beeld geven van de kunst der Middeleeuwen in breeder verband: daarom is getracht om uit de omliggende landen datgene bijeen te brengen, wat, volgens dit denkbeeld in verband tot de Nederlanden staat. Zoo ontstond het programma dezer tentoonstelling: de kunst van de dagen der groote volksverhuizing af tot het einde van de twaalfde eeuw, de periode, welke overgaat in de Gothiek. De wederzijdsche betrekkingen op cultureel en artistiek gebied in de landen van West-Europa zullen op deze tentoonstelling op velerlei wijze worden aangetoond. Prachtige specimen daarvan liggen in speciaal daarvoor ontworpen en geheel aan de omgeving aanpassende vitrines uitgespreid.
Ierland, Zwitserland, Frankrijk en België zonden kostbare inzendingen, waarbij die uit ons eigen land zeker geen slecht figuur maken.
De artistieke leiding berust bij jonkvr. dr. C. H. de Jonge, dr. W. C. Schuylenburg en pastoor E. Lagerwey.
Morgenmiddag zal om 3 uur in den Dom deze tentoonstelling officieel worden geopend door Z.Exc. dr. H. Colijn, nadat de voorzitter van het nationaal comité, dr. G. A. W. ter Pelkwijk, prof. dr. W. Lampen uit Nijmegen en dr. W. C. Schuylenburg het woord zullen hebben gevoerd[.] Vele autoriteiten in den lande zijn voor deze plechtigheid uitgenoodigd.
De tentoonstelling van herinneringen aan den apostel Willibrord in het groot-auditorium der Rijks-Universiteit, de vroegere kapittelzaal van den Dom, heeft als middelpunt de meest venerabele reliek: het kalendarium, waarin St. Willibrord zelf in het jaar 728 enkele bijzonderheden uit zijn leven aanteekende. Dit handschrift werd door de Bibliothèque Nationale te Parijs als een bijzonder bewijs van vriendschap ter beschikking gesteld.
Op een altaarvormigen onderbouw, in het midden van het verhoogde gedeelte der zaal, zijn in een glazen schrijn alle groote relieken van den Apostel Willibrord, voor zoover in Nederland aanwezig, bijeengebracht[.] Zij kwamen o.m. uit Utrecht, Heilo, Amsterdam, Rotterdam, Leiden, Maastricht en Oegstgeest en gaan vergezeld van de bij elk stuk behoorende documenten.
Boven dit relieken-altaar beheerscht het prachtige schilderij van den Utrechtschen meester Jan van Bijlert, afgestaan door de R.K kerk te Huissen, de zaal. Dit schilderij beeldt St. Willibrord en St. Bonifacius af, neergeknield in aanbidding voor de H. Drievuldigheid.
Terzijde staan, in vier groote vitrines, de talrijke gouden en zilveren werken met afbeeldingen van den apostel, een schat van kelken, cibories en monstransen, edelsmeedwerk, vooral uit de 17e en 18e eeuw.
Aan den ingang van het verhoogde gedeelte vormt een levensgroote, in wit marmer gehouwen, liggende figuur van St. Willibrord als het ware een graftombe. Dit werk van den beeldhouwer E. van den Bossche (1905) is afkomstig uit de kerk van St. Willibrord aan de Prinsengracht te Amsterdam.
De wanden van de zaal zijn gesierd met groote schilderijen van oude meesters, voorstellende St. Willibrord of van tafereelen uit diens leven[.] Verder is in een zestiental tafelvitrines een keuze uit de tallooze oude prenten van St. Willibrord en uit de zeer uitgebreide Willibrordliteratuur neergelegd. Kostbare laat-Middeleeuwsche incunabelen, naast 17e en 18e eeuwsche biografieën en gebedenboeken zijn er te zien. Onder de vensters toont een twaalftal groote verlichte transparanten enkele der voornaamste St. Willibrors-kerken en enkele van de nog bestaande St. Willibrord-putten, herinnerend aan de plaatsen, waar de geloofsverkondiger het doopsel aan de bekeerlingen toediende.
Tenslotte zijn in een kleiner vertrek de kunstwerken geplaatst van de hedendaagsche kunstenaars Jos. ten Horn, Dolf Henkes, Henri Bijvoet[,] Joep Nicolaas, Matthieu Wiegman, Joan Colette, Pieter Wiegersma, Joanna Brom, Lode Sengers, Hildegard Brom, Hub Levigne, A. Meertens, Wim Harzing, Steph. Uiterwaal en anderen, wier werk door de figuur van St Willibrord is geïnspireerd. Daarnaast grafische technieken en beeldhouwwerk, glas in lood, weefsels, mozaïken en emails. Hier hangen ook de beide groote wandkaarten, door Piet Worn in opdracht van het comité gemaakt, bevattende de landen van Europa en de plaatsen in en om Nederland, waar de apostel heeft gewerkt en waar aan kerken of bronnen zijn naam is verbonden.
Omtrent enkele voorname en zeer kostbare gedenkstukken, welke nog uit het buitenland worden verwacht, kan nog geen mededeeling worden gedaan. Wat hier met medewerking van zeer velen is bijeengebracht, toont op overtuigende wijze aan, hoe Nederland zijn eersten apostel door de eeuwen heen op waardige wijze heeft geëerd en hoe dit ook thans bij deze herdenking nog geschiedt door deze tentoonstelling, ingericht dicht bij de plaats, waar Willibrord zijn eerste kerkje mocht bouwen.
De uitvoerige catalogus, fraai geïllustreerd, bevattende enkele honderden nummers, is verlucht met een korte levensbeschrijving van Willibrord.