Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Impeto

‘Impeto. Geweld, Drift, Aenval’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 166-167. Publiek domein.

[ 166 ]

Impeto. Geweld, Drift, Aenval.

EEn Ionghman met een ſtout en wreed opſicht, weſende by nae naeckt, ſtaende ſchrap om ſijnen Vyand met geweld aen te randen, en mette bloote degen vertoont hy oock een ſtekade uyt te trecken: hebbende de oogen verbonden, met vleugels aen de ſchouderen, en ter ſyden ſal een wild Vercken ſtaen, dat ſchuymbeckende vaerdigh is, om met geweld iemant aen te vallen, van die ſich daer tegen wilde verſetten.
Een Ionghman by nae naeckt met een wreed en ſtout opſicht, wort hy gemaelt, als weſende by de Ionckheyt weynigh vreeſe, maer raſſigheyt en ſtoutigheyt, om ſich tegens alle voorkomende Geweld en Aenval te verſetten, daerom ſtaet hy ſchrap met ſijn Rapier in de hand.
De oogen worden hem verbonden, want die ſijne wercken met geweld en dolligheyt wil uytvoeren, betoont dat hy van ’t licht des Verſtands berooft is, weſende ’t ſelve een regel en richtſnoer van de Menſchlijcke handelingen. [ 167 ]
De vleugels vertoonen de ſnelligheyt en vaerdigheyt, die de ongeſtuyme Iongelingh met weynigh oordeel ter hand neemt, laetende ſich door ſijne drift vervoeren.
Het vinnige wilde Swijn wort, als boven, by hem geſtelt, want het wilde Vercken wort door de gemeene toestemminge van de Poëten, voor ’t Geweld, genomen, gelijckmen in ’t ix boeck by Pierium ſien kan. En in ’t ſpel van Ariſtophanes, Liſiſtra geheeten, daer ſweert het Choor van de Vrouwen, by de Goddinnen, ſoo ghy my heden terght, ſoo ſal ick mijn wild Vercken los maecken. En in ’t ſelve ſpel, dreyght de Rey der Lacedemonische Vrouwen, Leonidae, dat zy haer wil in ’t geſicht gaen, als een wild Vercken. Want de liefde en genegentheyd tot vechten is dit Dier ſoo eygen, dat het oock van den Iagers geterght zijnde, niet ſal vluchten, maer grijpt van ſelf den ſtrijd aen, en als niet twijflende, loopt het van ſelf, als met een barſt, op der Iagers ſprieten en wapenen, die hem worden voor den neus gehouden. En hier uyt is ’t ſpreeckwoordt gekomen, wanneer men ſpreeckt van al te ſtoute en rappe Vechters, datſe tegen de ſpieſſen loopen, als de wilde Verckens.