Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants/Religione (2)

‘Religione. Godsdienst’ door Cesare Ripa

Afkomstig uit Cesare Ripa et al. (1644) Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants, Amstelredam: Dirck Pietersz Pers, p. 171-172. Publiek domein.

[ 171 ]

Religione. Godsdienst.

EEn Vrouwe die ’t hoofd met een ſijne Sluyer heeft bedeckt, houdende in de rechter hand een Boeck met een Kruys, en in de ſlincker een vlamme Viers, ter ſyden haer ſtaet een Oliphant.
De Religie nae de bepaelinge van D. Thomas en andere School-leeraers, is een deughd der zeeden, waer door de Menſch eere en eerbiedigheyt aen den waerachtigen God bewijſt, ſoo wel inwendigh in ’t gemoed, als uytwendigh door ’t lichaem. En is oock de Religie of Godsdienſt den Menſchen ſoodanigh van natuyren ingeplant, datſe oock, gelijck Ariſtoteles ſeght, hier door, om datſe reedelijcke dieren zijn, meer van de onvernufte dieren verſchillen, ſiende dit ſelve hier in klaerlijck, datſe in een onverſiene noot ſonder datſe eenige andere overweginge [ 172 ]hebben, ſtrax haer keeren om de Godlijcke hulpe aen te roepen.

Het geſichte wort haer bedeckt, om dat de Menſchen, door de Religie, op God ſien, gelijck S. Paulus ſeyt, door een Spiegel in een doncker Raedſel, weſende dieſelve verbonden aen de lichaemlijcke ſinnen, en overmits de Religie altijt bedeckt is geweeſt, ſoo iſſe onderhouden, door myſterien en geheymniſſen, ’t welck zijn figuren, gebruycken en ceremonien, als ofſe onder verſcheyden kleederen verborgen waere.
Door ’t Kruys wort Chriſtus de gekruyſte, of het Wapen en Vaendel van de Chriſtlijcke Religie bediet, tottet welcke de Chriſtenen een groote eerbiedigheyt betoonen, erkennende, daer door de ſonderlinge Weldaed van haere verloſſinge.
Het Boeck geeft te verſtaen de H. Schriftuyre, de openbaeringe en overleveringe waer door de Religie in de herten wordt gebeelt.
Het Vier druckt uyt de aendacht van ons ſuyver en oprecht gemoed tot God, ’t welck het eygen is van de Religie.
Mette Oliphant iſſe afgemaelt, om dat dit Dier het Godsdienſtighste van allen is, in goeddaedigheyt geen weergae hebbende, voorſichtigh, beminnende de billijckheyt, en is ſeer beleeft, want als ’t een Menſch in de Woeſtijne van den wegh vind afgedoolt, wijſt het hem ſeer vriendlijck en ſachtſinnigh den wegh. ’t Is beſcheyden, want komende tuſſchen een kudde beeſten, wacht het ſich ſeer voorſichtighlijck, op dattet niemandt ſoude beſchaedigen, gelijck Plinius verhaelt.
Maer ’t geene meeſt tot ons voornemen dient, ſoo is dit Dier een beeld van den Godsdienſt, gelijck Plinius mede ſeght, dat het de Sonne en de Sterren in eeren hout, en als de Nieuwe Maene aen komt, gaet het ſich van ſelve waſſchen in een loopende vliet, en kranck zijnde, roept het de Godlijcke hulpe aen, werpende kruyden ten Hemel, als middelen, om gunſt te verkrijgen tot ſijne geſondheyt.