J. A. Adriaanse
Met groot leedwezen ontvingen wij het bericht, dat de Heer J. A. Adriaanse, een warm voorstander van Volapük, door den dood aan de Algemeene Nederlandsche Wereldtaalvereeniging is ontvallen.
Adriaanse was een der eersten, die in ons land het Volapük beoefenden; hij heeft zeer veel voor de verspreiding van Volapük hier te lande gedaan. In Januari 1885 ontving hij reeds het diploma van Volapük-onderwijzer; dit was het 103de dat door Schleyer was verleend. In Maart van hetzelfde jaar verwierf hij het diploma van „Volapüka-spodel“. Vol ijver gaf hij zich over aan de Volapükpropaganda en schreef voor dat doel in 1889 en 1890 verschillende artikelen voor het dagblad „De Maasbode“ onder den titel „Schetsen over de Wereldtaal Volapük en haar verspreiding“. In 1888 gaf hij in vereeniging met J. Braakman het tijdschrift „Volapükel nedänik“ uit. In 1890 verscheen het tijdschrift „Pakamabled nedänik, calabled ninlänik Volapükakluba valemik nedänik“, waarvan hij redacteur was. Spoedig echter, namelijk na het 8ste nummer van dat tijdschrift, moest hij wegens zeer drukke ambtsbezigheden de redactie overgeven aan J. E. K. van Wijnen.
Adriaanse heeft in 1889 als secretaris van het voorloopige comité een zeer groot aandeel gehad in de stichting der Algemeene Nederlandsche Wereldtaalvereeniging. Verscheidene personen gaven zich hiervoor op, zoodat deze vereeniging reeds op 1 Januari 1890 opgericht kon worden. In het voorloopige bestuur hadden behalve Adriaanse, als Algemeene Secretaris-Penningmeester, o.a. zitting Dr. T. C. Winkler te Haarlem, E. F. L. Haastert te Rotterdam en Dr. H. van de Stadt te Arnhem.
Aan het opmaken van de Statuten, alsmeder van de eerste tien circulaires en de eerste twee jaarboekjes der Vereeniging nam hij een zeer werkzaam aandeel.
Om bizondere redenen, vooral wegens drukke bezigheden in zijn particuliere leven, verzocht Adriaanse ontslag uit zijn verschillende betrekkingen, dat hem door de Algemeene Vergadering van den 5den Augustus 1891 bij acclamatie eervol werd verleend, terwijl op voorstel van Dr. T. C. Winkler met algemeene stemmen besloten werd, hem dank te betuigen voor de diensten, die hij aan de Vereeniging bewezen heeft.
Adriaanse was in 1890 ook agent van de „Internationale Wereldtaalmissie“, eene vereeniging, die zich ten doel stelde over de geheele wereld propaganda voor Volapük te maken. In deze functie heeft hij voor de propaganda in Nederland een boekje, getiteld „Ons Volapük“ uitgegeven.
Adriaanse was den 11den Mei 1863 te ’s-Heerenhoek (Zeeland) geboren. Aanvankelijk was hij bij het onderwijs werkzaam, en wel vanaf 1891 als schoolhoofd te ’s-Heerenhoek en te Hontenisse. De studie der handelswetenschappen trok hem echter meer aan, zoodat hij op lateren leeftijd accountant werd. In de laatste 15 jaren van zijn leven was hij bankdirecteur, eerst van de Hanzebank en later van het bijkantoor van de Amsterdamsche bank.
Behalve door zijn ijveren voor Volapük, verwierf hij ook groote bekendheid door zijn geschiedkundige studiën; hij is zelfs gedurende geruimen tijd archivaris van Hulst geweest.
Toen hij zich uit het openbare leven had teruggetrokken, wierp hij zich onmiddellijk op zijn lievelingsstudie „Volapük“. Helaas heeft hij niet lang van zijn rust mogen genieten. Op 20 Augustus 1935 is hij te Rotterdam overleden.
Met hem is een vurig bewonderaar van Volapük en een ijverig lid der Vereeniging heengegaan. Zijn naam zal in de geschiedenis van Volapük steeds met eere genoemd worden.