— 119 —
water bij eene warmte van 212 graden fahr.: en, hetgeen hierbij opmerking verdient, eenmaal deze warmtegraad bereikt zijnde, neemt hij verder niet meer toe, al versterkt men ook het vuur. Ziedaar,—dit zij hier in het voorbijgaan aangestipt,—eene waarheid, die, goed begrepen en toegepast, in onze keukens veel brandstof zoude doen besparen. Immers niets is gewoner, dan dat men, om het gaar worden der spijzen te bespoedigen, het vuur nog versterkt, zelfs als het water, dat de spijzen bevochtigt, reeds kookt. En toch blijkt uit het bovenstaande, dat de daartoe gebezigde brandstof volstrekt onnut verspild is, want de warmte, die zij ontwikkelt, versnelt de verdamping wel, maar maakt het water niet heeter, en kan dus het gaar worden der spijzen niet in het minst bespoedigen.
Naarmate men nu hooger stijgt, daalt het kookpunt, dat is: het water kan reeds bij eenen lageren warmtegraad geheel in damp overgaan, gelijk uit de volgende voorbeelden blijkt, alle van plaatsen, die bewoond worden:
| Hoogte der plaats boven het oppervlak der zee |
Gemiddelde hoogte van den barometer |
Kookpunt van het water. | ||
| In Ned. Ellen |
In Rijnl. voeten |
in Ned.strepen. | ||
| Milaan | 128 | 408 | 748 | 211° F |
| Génève | 372 | 1184 | 725 | 210° |
| Madrid | 608 | 1936 | 704 | 208° |
| Dorp Barèges (Pyrenéën) | 1269 | 4042 | 648 | 204° |
| Klooster op den St. Gothard. | 2075 | 6609 | 586 | 199° |
| Stad Cuença (Provincie Quito) | 2633 | 8386 | 546 | 196° |
| „Quito | 2908 | 9265 | 527 | 194° |
| „Micuípampa (Peru) | 3618 | 11523 | 483 | 190° |
| Landhoeve van Antisana | 4101 | 13062 | 454 | 187° |
Het zal thans, vertrouwen wij, duidelijk zijn, dat toen darwin zich op eene hoogte van 11,000 Eng. voeten (3355 Ned. ellen) bevond, het water, waarin zijne gidsen aardappelen kookten, niet warmer kon worden dan omstreeks 192°, dus 20° minder warm dan het kokend water hier te lande is.
Evenwel kan die geringere warmte niet de eenige oorzaak zijn, waarom de aardappelen niet gaar werden; want, had hij in hetzelfde
