— 351 —
waarvan zij met verrukking spreekt,—zijn droomen, gewrochten der verbeelding, waarvoor de stof reeds vóór haren slaap in haar hoofd gereed lag. Dit loopt onder anderen zeer in het oog bij de geneeskundige kunststukken der somnambules. Wat zij daarbij voor den dag brengen, komt overeen met de denkbeelden, die daaromtrent gekoesterd worden door alle andere menschen van hare beschaving en algemeene kennis. Ik druk er hier niet op, dat de begrippen, die zij aangaande het zamenstel en de verrigtingen des menschelijken ligchaams, deszelfs ziekelijken toestand, en de geneesmiddelen daartegen ontwikkelen, niet wetenschappelijk zijn, zooals men het noemt; zij zouden dit niet behoeven te zijn, om waar te wezen, zoo zij maar natuurlijk waren, hoe zij dan ook mogten worden uitgedrukt;—maar zij zijn in verre de meeste gevallen dwaas, onmogelijk, in strijd met alles wat de wetenschap leert. Ik heb van eene beroemde, van alle zijden geraadpleegde somnambule van professie recepten gezien, die zoo verbazend zot waren, als alleen in de hersenen van eenen krankzinnigen schenen te kunnen opkomen. In mijne tegenwoordigheid schreef zij onder anderen een zenuwachtig meisje het gebruik van dagelijks drie eetlepels vol asa fœtida (duivelsdrek) voor, waarbij men met veel ernst opmerkzaam maakte op de gemakkelijkheid, waarmede zij dat vreemde woord: asa fœtida, uitsprak,—eene omstandigheid, die dan ook niet naliet de zieke en hare familie zeer te treffen en een grooten dunk van de kunde der somnambule in te boezemen. Het behoeft bijna geene vermelding, dat de zieke het voorgeschrevene geneesmiddel met geene mogelijkheid gebruiken kon; de somnambule was dan ook eindelijk genoodzaakt te erkennen, dat zij zich vergist had, en schreef iets anders voor.—In die enkele gevallen, waar de somnambule zich juister en beter uitdrukt en zich voor zeer grove dwaasheden hoedt, blijkt bij eenige oplettendheid toch spoedig, dat alles aangeleerd is, en op denkbeelden neerkomt, waarvan bij een naauwkeurig onderzoek de bron zeer goed aan te wijzen zou zijn. Zoo weet ik van eene andere somnambule, die geene andere geneeskundige ingevingen scheen te kunnen krijgen, dan die met dezelfde uitdrukkingen in de bekende werken van johan
