te etteren, en de genezing volgt na korteren of langeren tijd, bij visschers en bij zeelieden, wier handen dikwijls met zeewater bevochtigd worden, spoediger dan bij anderen bij wie dit niet het geval is. Het volksgeloof in Holland wil, dat het beste middel tot genezing zijn zou, het opleggen van den lever eens pietermans, bij voorkeur van den visch welke den steek heeft toegebragt, of wel dat men het bijna onzigtbare wondje met zout inwrijve; in Engeland wascht men de wond met urine; in Frankrijk legt men er een blad der lentiscus op. Schrijver dezes heeft echter bij ondervinding, dat het beste middel is eene diepe insnijding, om eene ruime bloeding te verwekken en vervolgens eene ontstekingwerende behandeling in- en uitwendig.
Ons blijft nu nog de vraag te beantwoorden over, of de boven genoemde gevolgen van den steek te wijten zijn aan de diepte der wond, dan wel of er met den steek een eigenaardig vergif wordt aangebragt? En zonderling is het, juist niet zeer vereerend voor onze scherpzinnigheid, dat wij die vraag nog doen moeten: eene vraag, die men reeds gedaan heeft in 1525. Hoewel er sedert dien tijd millioenen pietermannen gevangen zijn, zegt montagu: "of de scherpe stekel vergiftig is, is moeijelijk te beslissen, maar dat de steek hevige pijn en ontsteking geeft, is bewezen", en cuvier zegt met ronde woorden: "hij is niet vergiftig, want de stekels staan niet met eene klier in betrekking." Naauwkeurige onderzoekingen hebben ook mij bewezen, dat er geen spoor van klier, noch vergaderblaasje te vinden is, en dat de eerste rugvin, even gelijk de tweede, onmiddellijk op de rugspieren ingeplant is, terwijl men toch zulk eene klier zou moeten kunnen aanwijzen om het vergif aan te toonen. Immers elk dierlijk gif is de afscheiding eener klier, waarmede het wapen of onmiddellijk of middellijk door een kanaal of receptaculum in verband staat, zoo als wij zien bij de honigbij, bij de slangen enz.
De vraag was nu, of niet het zwarte vocht, dat, gelijk wij boven gemeld hebben, zich tusschen de twee platen van het vlies bevindt en oorzaak der zwarte vlek is, het vergiftig beginsel zou kunnen zijn, 't welk door de kanaaltjes der stekels in de wond kon geraken.
