raking zijnde deelen spoedig zeer heet; maar die warmte zou zich langs het glas maar zeer langzaam verspreiden, indien er niet gezorgd was voor eene inrigting om die verspreiding te bevorderen. Deze nu is zeer eenvoudig. Onder in de bodemplaat van het instrument zijn drie van onderen en boven opene koperen buisjes geplaatst, waarvan er twee bij a en b zigtbaar zijn, en van boven in de koperen kap van de klok bij R zijn eveneens drie openingen geboord. De lucht op de plaat in de klok, warm wordende, stijgt op en ontsnapt eindelijk uit de boven-openingen, maar niet dan nadat zij een groot deel harer warmte aan het glas van de klok en des cylinders heeft afgegeven. Van onderen stroomt er gedurig nieuwe lucht toe, die door de buisjes onder de vlam opgenomen wordt, zoodat er van de producten der verbranding, koolzuur en waterdamp, niets in de klok kan geraken. Binnen een kwartier tijds is het geheele toestel door en door verwarmd en dus droog.
Het zij mij veroorloofd om het gebruik van dit toestelletje toe te lichten door hier kortelijk de voornaamste elementaire proeven in hare volgorde aan te geven, die zich daarmede doen laten.
1. Men draait de kruk een slag om en brengt dan een metalen stangje met een aan een katoenen draadje hangend vlierpitten of kurken balletje door de opening bij S in de klok. Dit wordt, 1° door den cylinder en 2°, door het kussen aangetrokken; deze zijn bij het om draaijen tegen elkaar gewreven en blijkens de proef beide elektrisch geworden. Wanneer twee ligchamen tegen elkaar gewreven worden, dan worden zij daardoor beide elektrisch.
2. Het bolletje wordt aangetrokken, 1° door de stang J van den knop K, en 2° ook door de stang L M en den knop P. Geleiding.
3. Bevestigt men in daartoe geschikte openingen in de knoppen K of P metaaldraden van willekeurige lengte, dan wordt het bolletje ook door het verst afgelegen einde van dezen aangetrokken, zoodra een dier knoppen het aantrekt. Maar neemt men in plaats daarvan een glazen buisje of een staaf zegellak, die men te voren een paar malen door de spiritusvlam heeft gehaald, dan geschiedt dit niet. Slechte, of zoogenaamde niet geleiders.
4. Al deze aantrekkingen worden dadelijk door eene afstooting gevolgd, als men, in plaats van het balletje aan een katoenen draad en metalen stang, een aan cocondraad en glazen stang neemt. Afstooting van gelijk geëlektriseerde ligchamen.
5 . Het door het kussen afgestoten balletje wordt door het glas en zijn conductor aangetrokken en omgekeerd. Twee tegenovergesteld werkende elektriciteiten.
6. Wanneer men de knoppen K en P door eenen metaaldraad met el-
