Pagina:Album der Natuur 1856 en 1857.djvu/873

Deze pagina is proefgelezen

men haar tot eene halve seconde brengen, met één electromagneet wel zou te verkrijgen zijn geweest.

Velen die de Parijsche tentoonstelling bezochten en zich daarbij, naar aanleiding van wat reeds te voren over de daar te plaatsen inrigtingen was bekend gemaakt, voorstelden dat zij nu zeker "de aarde zouden kunnen zien draaijen," hebben zich daarin geheel teleurgesteld gezien . Alle bezoekers die ik gesproken heb, vonden foucault's slinger onbewegelijk hangende. Het tentoonstellingsgebouw, met zijne onophoudelijk heen en weder stroomende menschen-massa's, was dan ook wel het minst geschikte lokaal ter wereld voor foucault's slingerproef, als die op de gewone wijze met een alleen door de zwaartekracht bewogen langen slinger, zooals vroeger in het Pantheon, werd verrigt, en eene inrigting als de nu beschrevene kon, zoo ergens, daar onmogelijk iets opleveren dat in de verte naar een demonstratie van de dagelijksche beweging der aarde geleek. De lezers van het belangrijke stuk over dit onderwerp, door Prof. kaiser in een der vorige jaargangen van dit album geplaatst, (1855 blz. 299) zullen weten dat een der voornaamste moeijelijkheden om deze proef zuiver te doen daarin bestaat, dat de slinger door allerlei invloeden zoo ligt eene elliptische beweging aanneemt, die, op zich zelve eene afwijking van het slingervlak te weeg brengende, de proef onzeker en het bewijs, dat zij leveren moet, nietig maakt. Is de invloed dier elliptische beweging bij eenen gewonen slinger reeds zeer aanmerkelijk, door een daar onder geplaatsten electromagneet wordt hij nog zoovele malen vergroot, dat de volkomen mislukking van eene proefneming met dezen, en met eenen als gewoonlijk in de vrije lucht opgehangen langen slinger, gerustelijk vooruit kan voorspeld worden. Juist het gebruik van zulk een hulpmiddel maakt evenwel ook dat van eenen korten slinger en dus het ophangen daarvan in eene geheel tegen luchtstroomen beveiligde ruimte mogelijk, en vergemakkelijkt de aanwending van een aantal voorzorgen en hulpmiddelen, die bij eenen grooteren ongelijk veel meer zwarigheid zou opleveren. In hoeverre daardoor voor eene demonstratie of althans voor het zigtbaar maken van de dagelijksche beweging der aarde iets kan gewonnen worden, wil ik hier gaarne onbeslist laten. Een onderzoek daarnaar zou een hoogst omslagtige en in vele opzigten nuttelooze arbeid zijn. Maar in alle gevallen geloof ik dat de beschrevene inrigting mag beschouwd worden als een voorbeeld van eene door de eenvoudigheid der inrigting zeer gelukkige vinding, die den oorspronkelijk en ontwerper, foucault, ook nevens zijne vele andere gelukkige grepen op het gebied der natuurwetenschap, eer aandoet.

Ln.