Pagina:Album der Natuur 1856 en 1857.djvu/899

Deze pagina is proefgelezen
83
WETENSCHAPPELIJK BIJBLAD.

Tabel met specifieke eigenschappen van metalen

Misschien zal men mij hier tegenwerpen, dat de temperatuur, waarop een metaaldraad door eene oogenblikkelijke elektrische ontlading smelt, of liever verstuift, veel geringer is dan zijne eigenlijke smelttemperatuur, en dat men nog geen regt heeft aan te nemen, dat de eerste met de laatste voor alle metalen in eene constante verhouding staat. Ik geef dit gaarne toe, maar merk met een aan, dat men, ook deze omstandigheid zooveel mogelijk in rekening willende brengen, bij den nog zeer onvolkomen toestand onzer kennis op dit punt mijns inziens niet beter zou kunnen doen, dan voor elk metaal, nevens zijn smeltpunt, ook zijnen veerkrachtsaanwijzer, of liever den aanwijzer van zijnen wederstand aan trekkende krachten, als faktor in de uitkomst op te nemen. Gaat men deze aanwijzers voor de verschillende bovengenoemde metalen na, dan blijkt het, dat door deze opname de plaats dier metalen in de boven gegeven afdalende reeks zeker niet zou worden veranderd.

Men zou zich bedriegen, wanneer men dacht, dat ook hier de wederkeerige waarden van de boven gegevene getallen den prijs aangaven van gelijke lengten goede afleiderstangen, uit elk dier gegeven metalen vervaardigd. Dit zou het geval zijn, indien de temperatuurvermeerderingen door den E. stroom in verschillende draden, onder overigens gelijke omstandigheden, omgekeerd evenredig waren met hunne doorsneden, en niet, zoo als wezenlijk het geval is, met de tweede magten daarvan. Neemt men dit in aanmerking, dan verkrijgt men, dien prijs voor ijzer als eenheid aannemende, voor rood koper 1,875, voor geel koper 3,75, voor zink 2,64, en voor lood 9.

Lood is dus in wezenlijkheid negen maal duurder dan ijzer, als het tot materiaal voor een afleider wordt gebezigd. Zou dit nadeel door eene naar evenredigheid mindere hoeveelheid arbeidsloon bij het gebruik van het eerste metaal worden vergoed? Ik geloof dit niet. 't Is waar, een looden

  1. Naar riess; voor het zink naar eigene proeven.
  2. Deze prijs is voor het zuiver koper, waarvoor de overige opgaven gelden, eigenlijk veel te laag gesteld.