Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/101

Deze pagina is proefgelezen
75
IETS OVER HET BILLARD.

delpunt gaat,—dan heeft de wrijving draaijing ten gevolge, en verandert daardoor de snelheid van het slingerpunt, totdat er geene enkel voortstuwende kracht meer is overgebleven, maar deze geheel door de wrijving is overwonnen; maar dan is er ook tevens geene wrijving meer, en de bal rolt, zoo als men pleegt te zeggen, hij is in zijnen eindtoestand overgegaan. De uitwerking der wrijving kan derhalve slechts invloed hebben, voor dat de bal in dien eindtoestand overgaat; en dit geldt niet alleen bij dezen bepaalden stoot, maar bij alle stooten in het algemeen. Men kan toch door middel van de Queue, die met eene pommerance voorzien is, den stoot nog anders aanbrengen dan juist door het middelpunt, en daarboven of daaronder, of ook nog daarnaast stooten. Die laatste stooten zullen wij nu voor het oogenblik achterwege laten, en eerst de uitwerking dier stooten beschouwen, waarbij de rigting van den stoot in een vlak ligt, dat door het middelpunt van den bal gaande loodregt staat op het vlak van de tafel, zoo als de oppervlakte pleegt genoemd te worden, waarover de bal zich moet bewegen.

 

Vooreerst kan de stoot zóó gerigt zijn, dat hij door het slingerpunt gaat; alsdan zal er, naar het gezegde, volstrekt geene wrijving plaats hebben, maar de bal dadelijk zijnen eindtoestand bereiken, en blijven voortrollen. De stoot zoude ook boven het slingerpunt aangebragt kunnen worden, en dan zoude de werking van de wrijving worden versterkt; maar praktisch is dit van weinig nut, dewijl het zeer moeijelijk is, den bal aldaar zuiver te raken, zonder, zoo als men zegt, fausse queue te maken, dat is, zóó te stooten, dat de Queue zijdelings afglijdt. Daarbij wordt dan, behalve de mededeeling der beweging door den stoot zelven, nog eene wrijving of schuring van de Queue op den bal teweeggebragt, die den loop van den bal ten eenenmale verstoort, zoodat er alsdan eene geheel andere beweging aan den bal wordt medegedeeld, dan bedoeld werd: deze heeft tevens het nadeel van volstrekt niet bepaald of berekend te kunnen worden, en komt dus verder niet in aanmerking.—Maar eerder kan de stoot onder het slingerpunt plaats vinden: alsdan ontstaat er, behalve de voortgaande beweging, nog eene draaijende, en nu wel in eene rigting, tegengesteld