Pagina:Album der Natuur 1858 en 1859.djvu/710

Deze pagina is proefgelezen
182
HOE MEN IN HET JAAR 1618

staertstar van een Saturnische en dat seer krachtige uitwerking sal syn. Welk quaedt de goede en almaghtige Godt van de kerk en van onsen halsen genaedelyck afwende, daer ik hem deemoedig om bidde, omdat hy dat alleen kan verhoeden."[1]

Er waren echter ook onder de geleerden, die beweerden, dat de kometen geen of weinig uitwerking op aarde hebben. „Waerom noemt men dan de Cometen quaedt, doodelyck, vreesselyck, en niet liever goedertieren, heilsaem ende lieffelyck?" vroegen zij. „Sy syn verschrickelyk wegens onse dwaesheid, die sich selve een ydle schrik aenjaegt, en, alsof het eigen quaedt niet genoeg ware, sich noch meer van buiten op den hals haelt. Men sal seggen, dat Godt sich van de Cometen dient om iets bekent te maeken. 'T is waer sulks sou konnen geschieden. Doch waeruit blykt het dat sulks geschiedt? Ergens anders uit dan uit onsen ydelen waen, waer door wy arme menschen ons opblaesen, alsof wy waerdig waeren dat er sulke wondertekenen om onsentwille souden geschieden?"[2].

Tot zulk eene vrije beschouwingswijze, die in het begin der zeventiende eeuw als eene groote ligtzinnigheid gold, verhief mulerius zich niet. Maar met welk eene gematigdheid hij zich over de voorbeduiding dier komeet uitlaat, welke zedelijke strekking hij aan hare verschijning toeschrijft, toont hij vooral aan het slot van zijn geschrift, waar hij overgaat, zooals hij zich uitdrukt, "om 't Secreet camer te openen ende sien daer in een grote spieghel wat dese Comeet voor nieuwe tydinghe brengt voor Duitsland, Vranckryc, Spagnien, Italien, etc. T'gaet den Landen wel daer die Regierders begaeft syn met drie deughden, Wysheyt, Vromicheyt ende Autoriteyt. Dit syn de drie vaste pylaren daer 't Gemeen welvaer op rust. Wanneer een pylaer ontbreekt, so lopet risko van om te vallen, tensy dat het geholpen wort. Maer hoe willet toe gaen daer alle drie swack syn? Even also als een steenen huys ghebout sonder anckers. So haest als daer swaerte ende ladinghe op comt, 't huys stort neer onder die voeten."

  1. Aangehaald bij g. brandt, 2 dl., bl. 975.
  2. Brandt, ter a. p.