wasscherijen van Nishnei-Tagilsk, over Bogoslowsk, Werchoturje en Tobolsk naar den Altaï; van daar naar de Chinesche militaire posten van Khonimailakhu in de nabijheid van het Dzaysan-meer. Van de met eeuwige sneeuw bedekte Altai-bergen wendden de reizigers zich weder naar het westen om den zuidelijken Oeral te bereiken. Van eene afdeeling wel gewapende kozakken begeleid, trokken zij door de groote steppe van Ischem over Petropawlowsk, de vesting Omsk, Minsk, het zoutmeer Ilmen naar Slatust, Orenburg en de groote steenzoutbeddingen van Ilezk in de Kirgisensteppe der kleine horde. Om Astrakhan en de Kaspische zee te bereiken, moest men wegens de overstroomingen den weg over Oeralsk, den hoofdzetel der Oeralische kozakken, Saratow, het Elton-meer, Dubowka, Tsaritsyn en de Hernhutterkolonie Sarepta in de steppe der Kalmukken nemen. Na een belangrijk bezoek bij den vorst der Kalmukken werd de terugreis over Woronesk, Tula en Moskau genomen. De reis had meer dan negen maanden geduurd, en zich over eene lijn van 2320 geographische mijlen uitgestrekt. Humboldt heeft de resultaten van deze reis beschreven in zijn: Asie centrale, recherches sur les chaines de montagnes et la climatologie comparée, 3 dl. 1843.
De groote omwentelingen van het jaar 1830 gaven aan humboldts werkzaamheden eene meer politieke rigting, die hem echter niet verhinderde met zijne wetenschappelijke navorschingen ijverig voort te gaan. De oude tak van het Bourbonsche vorstenhuis werd van den troon geworpen en lodewijk philip, het hoofd der Orleansche vorstenfamilie, daarop geplaatst. Humboldt werd door koning frederik willem in naar Parijs afgevaardigd om het nieuwe bewind te erkennen en van daar politieke berigten naar zijn hof over te zenden. Vijf malen in de volgende twaalf jaren werd zulk een last hem opgedragen, en bij elke zending was hij gehouden vier of vijf maanden zijn verblijf in Parijs te nemen. Dat hij echter niet in gebreke bleef ook in dien tijd van diplomatieke werkzaamheden zijne vrije uren aan wetenschappelijken arbeid te wijden, bleek uit het werk, hetwelk in dien tijd door hem in het licht werd gegeven: Examen critique de l'histoire de la géographie du nouveau continent et des progrès de l'astronomie nautique aux quinzième et seizième siècles, Paris 5 t. 1835—1838,
