levende meer in het bijzonder vermeld, als ook in de onmiddellijke nabijheid van Serawak, in het Landak'sche, in Pontianak, in Sambas, mede weinig of niet. Intusschen werd bij uitzondering, nog in 1855, tot digt bij Sintang,—waar dikwijls één of meer van onze oorlogsvaartuigen gestationeerd zijn,—gesneld; getuige daarvan was croockewit op zijnen togt naar den berg Klam, en ook groll zag te Sintang Dajakkers terugkeeren van eenen snel-togt, waarbij zij 8 koppen mede bragten, en zelve 7 man hadden verloren.
Het is wegens dit wederkeerig uitmoorden, wegens de daardoor sterk verminderende inlandsche bevolking, het is wegens de barbaarschheid van dit bedrijf en de stremming, die het geeft in den binnenlandschen handel en in de moeijelijkheid van het reizen, het vertier en het onderling verkeer, dat het hoogst wenschelijk ware, het verbod daartegen strenger te handhaven dan tot nu nog geschiedt. Volgens sommigen zou daartoe het veroordeelen van de Dajakkers tot ketting-arbeid en het opleggen van geldboeten aan de Vorsten, in wier gebied het gepleegd werd, voldoende zijn. Wij meenen, dat, zoolang ons Gouvernement op dit eiland geene grootere militaire magt kan ontwikkelen dan thans, daarin geen voldoende baat zal te vinden zijn; de schuldige Dajakkers zouden zich eenvoudig dieper landwaarts in verplaatsen, en de Vorsten zouden zich, misschien door opstand, aan de boeten onttrekken. Meer nut schijnen bereids in de laag-landen gesticht te hebben de aanraking met de Europesche en Chinesche beschaving, het handels-verkeer en ten deele ook het onderwijs der zendelingen. Door geweld alleen, vreezen wij ook, zal een zoo diep in den "adat" geworteld bedrijf niet ligt uit te roeijen zijn. Goede voorbeelden, gepaste raad en teregtwijzing, vrede-stichting tusschen vijandige stammen, zijn meer aanbevelenswaard. In vele streken aan de beneden-rivieren, zoowel in de Wester- als Ooster-afdeeling, hebben deze middelen dan ook reeds de goede uitwerking gehad een dergelijk en niet minder wreedaardig gebruik dezer menschen te doen verminderen of geheel af te schaffen, namelijk het offeren of slagten van hunne slaven of bedienden ("boedaks"), bij verschillende gelegenheden, vooral huwelijks- en begrafenisplegtigheden,—offer-feesten, waarbij het slagtoffer gemeenlijk vooraf
