Pagina:Album der Natuur 1861.djvu/112

Deze pagina is proefgelezen
90
HET KEUKENZOUT.

In Spanje wint men 6 millioen ctr., waarvan 4½ millioen wordt uitgevoerd, en wel naar West-Indië, Zuid-Amerika, Afrika en de Philippijnen.

In Rusland is niet de zoutgewinning, maar de zouthandel aan de kroon verbonden. Het uit de privaat-zoutwerken voortkomende zout wordt tegen een bepaalden prijs aan het kroonzoutmagazijn afgeleverd, of de bezitters der zoutwerken betalen eenen bepaalden cijns voor elk pud kookzout. Dat rijk verschaft 8,766,224 ctr.

Zweden trekt uit het buitenland 560,000 ctr., Noorwegen 1 millioen, Denemarken 400,000 ctr. zout.

Zwitserland eindelijk heeft 5 tot 600,000 ctr. noodig en bezit drie zoutwerken, die 230,000 ctr. zout afwerpen.

Ziedaar eene inleiding, die, dunkt mij wel geschikt is om de keuze van het onderwerp te regtvaardigen.

 

II. Laat ons thans de stof, waaruit het zout is zamengesteld, nader bezien, en enkele zijner eigenschappen opsommen.

Er is reeds gezegd, dat het keukenzout uit twee elementen of enkelvoudige stoffen, namelijk sodium of natrium en chloor, bestaat. Het behoort als zoodanig tot die klasse van ligchamen, welke de schoonste en nuttigste in de natuur uitmaken, en, wat zeer opmerkelijk is, dus tot dezulken, waarin de gewigten der grondstoffen, die hen zamenstellen en volgens welke gewigten zij slechts eene verbinding tot stand brengen, in eene zeer eenvoudige verhouding tot elkander staan. Het bestaat namelijk uit 1 verbindingsgewigt sodium en 1 verbindingsgewigt chloor. Water heeft eene dergelijke zamenstelling; het bestaat uit 1 verbindingsgewigt waterstof en 1 zuurstof. Kalk, potassa, soda enz. bezitten ook zulk eene hoogst eenvoudige zamenstelling.

Het sodium is een zeer ligt en week metaal; het komt nergens, voor zoo verre wij weten, op aarde als zoodanig voor, maar steeds verbonden met andere stoffen, waaruit het dan door verhitting, terwijl het in aanraking is met andere ligchamen, getrokken wordt, zooals b.v. uit de koolzure soda door gloeijing, na er kolen bijgevoegd te hebben. Het metaal moet onder zuurstof-vrije ligchamen, zooals