zomer soms weinige uren, zijn voldoende om het zand zoo zeer op te droogen, dat het verstuiven weder begint. Bij vorst heeft zulks in sterke mate plaats, hetgeen dikwijls droevige gevolgen heeft voor het plantsoen, waarmede men de zandstuivingen zoekt te beteugelen. Op de Veluwe was het, voor een aantal jaren, gelukt om eene groote uitgestrektheid zanden met dennen bezaaid te krijgen, dank zij eenige gunstige, vochtige jaren; want het zaaijen van dennen is gewoonlijk ondoenlijk in los en kaal zand. De natuur doet zulks geregeld, maar den mensch gelukt het slechts bij uitzondering. Die zooveel belovende veluwsche dennetjes zijn echter, ik meen genoegzaam allen, door eenige weinige drooge vorstdagen vernietigd, waardoor de wortels bloot stoven en de plantjes gevolgelijk bevroren en afstierven. Eene van die teleurstellingen, welke de houtteler, zoowel als de landbouwer zoo vaak ondervindt, en welke 't hem een eerste pligt is om te leeren verdragen zonder morren. De man, die niet met gelatenheid het mislukken van den oogst van minstens één zijner gewassen jaarlijks weet te dragen, is ongeschikt voor 't bedrijf, zegt vader thaër.
Als eene hoofdvoorwaarde voor het ontstaan en voor het blijven bestaan van zandstuivingen heb ik opgenoemd, dat zij open liggen moeten voor de heerschende winden. Hier te lande zijn die de westelijke; en van daar bewegen zich de zandstuivingen genoegzaam alléén oost- of, meer bepaald, noordoostwaarts voort. In tegenovergestelde rigting geschiedt zulks zelden anders dan in het voorjaar, wanneer er bij ons gewoonlijk, eenen tijd lang, drooge, oostelijke winden heerschen, de winden, die ons den veenrook brengen en de voorjaars vorsten, welke zoo dikwijls voor de pas uit den grond opkomende aardappels, voor de boekweit en de vruchtboomen verderfelijk zijn. Ook geschiedt zulks in den winter, wanneer langdurige drooge vorst nu en dan met winden uit dien kouden hoek gepaard gaat.
De zekerheid van den vijand slechts van ééne zijde te wachten te hebben, vereenvoudigt zijne bestrijding zeer aanmerkelijk, en vereischt slechts naar het zuidoosten gerigte windschermen; wanneer deze schermen namelijk voldoende zijn. In vele gevallen zijn dit de eerst aan te wenden middelen, die een verder beteugelen moeten voorbereiden
