Marcus zich voortdurend strijdvaardig moest houden tegen de halve maan, werden de sleutels van St. Pieter meer dan eens dreigend tegen hem opgeheven. Van den aanvang harer vestiging af als vrije Republiek, stond Venetië door den aard harer staatsinrichting, niet minder dan door de strekking harer politiek vijandelijk tegenover den opperheer van Rome, en tegen één Paus, dien zij te hulp kwam en die haar zegende (Alexander VI), waren er niet minder dan zeven, die den banvloek tegen haar slingerden of zich met hare tegenstanders verbonden. Hare staatswijsheid hield de kerkelijken buiten alle gezag in den staat, ondanks het wrokkend misnoegen der stadhouders van St. Petrus; en hare onophoudelijke twisten en verzoeningen met de Roomsche kerkvoogden hadden ten laatste tot uitkomst, dat zij zich zelve twee patriarchen koos, die van Venetië en van Aquipuleja, welke zij erkende als de bijzondere opperhoofden harer Kerk, eene daad van onafhankelijkheid die haar, zooals te begrijpen is, menige vijandschap bereidde, Boven dat alles had de opkomende Republiek bij afwisseling oorlog te voeren tegen de Aartshertogen van Oostenrijk en de Koningen van Hongarije en van Siciliëe n zich te mengen in de geschillen, die het rijk van Napels verdeelden. Zij beheerschte Cyprus, welks koningen zij moest handhaven op hun waggelenden troon, en dit alles met afwisselende krijgsfortuin, doch -met toenemende belangrijkheid in de oogen der omgevende volkeren, die haar benijdden, terwijl zij haar vreesden. Doch hare gevaarlijkste, hare felste vijanden waren niet buiten het schiereiland, maar daarbinnen.
Men was toenmaals wel verre van het denkbeeld der Italiaansche eenheid; integendeel, iedere voorname stad, iedere voorname landstreek vormde een kleinen staat, eene heerlijkheid, een hertogdom, eene republiek, en die alle, de naburen het meest, lagen onophoudelijk met elkander in twist. Venetië had de gewoonte zich te mengen in die twisten, soms om ze te bevredigen, meest om ze aan te stoken; het voorschrift: verdeel om te heerschen, werd gansch niet ongebruikt gelaten door hare politiek. Voorzoover zij er niet in geslaagd was, die steden en staatjes cijnsbaar te maken aan hare belangen, waren ze hare geheime tegenstanders of openlijke vijanden en
