Pagina:Bosboom-Toussaint, De Alkmaarse wees enz. (1886).pdf/205

Deze pagina is proefgelezen

hare belangen in handen had gegeven. Zij zag gaarne, zij eischte zelfs, dat hare veldheeren, hare vlootvoogden zich door schitterende daden onderscheidden en ten bate der Republiek groote veroveringen maakten; maar als die uitkomsten verkregen waren, vestigde zich haar wantrouwen op hen, naarmate zij te meer bewezen hadden vertrouwen waardig te zijn.

Dit klinkt als paradox, en toch het was Venetiaansche regeeringspolitiek. Zij achtte het zóózeer hare taak, de vrijheid (altijd de vrijheid van sommigen) en gelijkheid te handhaven, dat alles wat zich door kracht van groote daden of macht van talent, of zelfs door overmaat van beminnelijke hoedanigheden, boven zeker peil van grootheid en goedheid had weten te verheffen, onmiddellijk het voorwerp werd harer verdenking, zoo niet harer vervolging. Zij oordeelde, dat er eene al te sterke verzoeking lag voor den zwakken mensch in het bestijgen van zekere hoogten, die hem gelegenheid gaven zich boven zijne gelijken te verheffen en een grooter deel van macht of invloed te verwerven, dan in een Gemeenebest ten gemeenen beste zijn deel mocht wezen; en om hem te helpen niet voor deze verzoeking te bezwijken, werden er dan gewoonlijk maatregelen van behoedzaamheid genomen, die in den regel de vlucht zijner daden belemmerden, zijne bewegingen beperkten en hem tot stilstand brachten te midden van eene zegevierende loopbaan; indien maar tot stilstand! Of wel, men legde hem een Herculeswerk op, waarvan het volbrengen tot de onwaarschijnlijkheden behoorde en dat negen kansen liet tegen één van bezwijken, veeleer dan volvoeren, voor wie het ondernam. Desgelijks nu werd er gehandeld met Pisani, die Venetië had verrijkt met zulke schitterende veroveringen, die zooveel buit en zulke doorluchtige gevangenen naar de fiere meesteresse der Adriatische zee had heengevoerd, maar op wien zich, en dat was niet het minste der tegen hem bestaande bezwaren, maar op wien zich ook de liefde en de belangstelling des volks in zoo hooge mate had bevestigd, dat de adel, tot wiens caste hij behoorde, er een recht uit nam hem te vreezen en te haten; Pisani, die van zijne manschappen en soldaten verkreeg al wat hij van hen wilde, door die mengeling van zachtheid en vastheid, die geen ander bevelhebber der Republiek dus had weten te vatten; Pisani,