Pagina:Bosboom-Toussaint, De vrouwen van het Leycestersche tijdvak eerste deel (1886).pdf/141

van Culloden. Hij draagt een stempel, dien zelfs de beschaving niet kon uitslijten, en die machtiger is dan de mode! Hij draagt hem dikwijls ondanks zich zelven en hij draagt hem toch altijd met trots. Het ligt niet in de plaid, niet in het tartanlaken van den Bergschot, zelfs niet in zijne cynische verachting van een kleedingstuk, dat althans in alle noordelijke landen als onmisbaar wordt geacht; want indien het daarin lag, zou. de beschaving al heel spoedig haar volkomen triomf mogen vieren, en in de Hooglanden alléén nog de laatste sporen van het volks-eigen zijn bewaard gebleven, tenzij de koninklijke luim of de koninklijke oplettendheid van Koningin Victoria het weer voor eene wijle in de mode bracht. Maar het is iets volstrekt onafhankelijks van kleeding, van stand, van jaren en zelfs van sekse, hoewel het zeker meer of minder sterk uitkomt, naar de persoonlijkheid van wie het draagt. Wie het in zijne kracht wil geteekend zien, leze Walter Scott’s Lord Nigel, en de opschudding, die de verschijning van zijn Schot te Londen verwekte, nog in ’t begin der XVIIde eeuw, kan u ten maatstaf zijn van de moeielijkheden, lasten en bezwaren, waarmede kapitein Hemon Tiry te kampen had, van het oogenblik af, dat hij Utrechts poort binnentreed, in den voormiddag van den 4den Januari 1587, van de verwondering, die zijn persoon opwekte, — den spotlust, dien hij gaande maakte, — de lachers, die hij had af te weren, — de slagen, die hij uitdeelde of waartegen hij zich verdedigen moest, — de misleiding, waartegen hij zich te hoeden had, en de bedriegelijke aanwijningen, tegen wier strikken zijn bedachtzaam mistrouwen hem niet volkomen kon beveiligen, als men bedenkt, hoe te dien tijde een Bergschot nog geheel zijne eigendommelijkheid had behouden, zelfs in de kleeding, — hoe in Holland, ondanks het handelsverkeer, dat er zoovele vreemdelingen heenlokte, het woord vreemdeling, en vooral het vreemd uitzicht, eene soort van tegenzin en veroordeeling met zich bracht; en eindelijk, hoe in Utrecht,