Pagina:Bosboom-Toussaint, Een Leidsch student in 1593 enz (1888).pdf/13

Deze pagina is proefgelezen

zouden hebben voor te stellen, maar ook afgeleefde martelaars, die hunne laatste droevige lotswisseling tegengingen… doch wij hebben op wat anders te zien, en daarom wenden wij het oog van hen af.

Wij zijn waarlijk niet de eenigen; een groot deel der aanstaande koopers, en niet weinigen zelfs der verkoopers, hebben zich achtereenvolgens laten afleiden van het hoofddoel huns samenzijns, men kan dus nagaan wat die tallooze toeschouwers en toeschouweressen moesten doen, die alleen daar waren om zich te vermaken en rond te kijken. Toeschouwerressen! op eene paardenmarkt! Zeker de vrouwen en de dochters der huislui, geen gentil donne of deftige juffers zijn hier te wachten, roept gij mij toe… Eilieve, bevallige lezeres, wij zijn niet in de negentiende eeuw. De vrouwen en jonkvrouwen der zestiende hadden geen casino’s, geen concerten, geen Fransche opera, geen Duitsche comedie, zelfs geen Hollandsche, en maar eene enkele maal als bij exceptie vertooningen van de rethorijkers, die ganschelijk niet van een gehalte waren om haar smaak zoozeer te verfijnen en te beschaven, als de uwe, vermoedelijk verfijnd en beschaafd zal zijn, door alles wat gij reeds gezien, gehoord en bijgewoond hebt. Nu is het van notoire bekendheid, dat de Hollandsche jufferschap wel huiselijk en zedig werd opgevoed, maar niet preutsch noch kniezerig, dat een lustig buitenpartijtje, een vroolijke kermisgang en de gelegenheid tot een dansje haar te allen tijde hebben aangetrokken… meer dan oorbaar, meer dan voorzichtig was althans, zouden wij er haast bijvoegen. Wij zijn niet gerechtigd het af te keuren en van ons standpunt laag neder te zien op die voorliefde van grove pret, in den regel niet schuldiger wellicht dan zekere verfijningen, die toch au fond zoo grof zijn. Zij schaterden, zij gierden, zij stoeiden, maar in waarheid, ze waren niet erger dan gij, mevrouw, die in uw salon, met eeln glimlach passiën opwekt en aanmoedigt, die gij niet willens zijt te voldoen, of misschien ook wèl… dan gij freule, die met een bon mot eene benijde of gehate mededingster ten bloede toe wondt of lastert; noch gij jongejuffrouw, die uwe begeerte uitstrekt naar eene weelde, buiten den stand uwer ouders, die uw vader doet zuchten onder een last van schulden, in afwachting van den tijd, dat ge een onvoorzichtig echtgenoot verleidt tot buitensporige uitgaven; dan gij Ladies Tartuffe onder onze vrouwen en jonkvrouwen, bij wie alles aanstelling is, tot uwe christelijke liefdediensten toe, en die