De waarheid is, dat er veel was samengeloopen, wij zouden beter zeggen samengespannen, om den ouden Graaf te brengen tot het nemen van zoo ongewone en zoo omslachtige maatregelen bij het verblijf van zijn zoon op de Hoogeschool. Men heeft noodig een blik te slaan op het verledene en op het tegenwoordige van den Graaf van Culemborg, om over de noodwendigheid van die maatregelen te kunnen oordeelen. Terwijl onze heeren nu, zoo wij hopen, in alle uiterlijke harmonie, al is ’t niet met innerlijke samenstemming, naar huis trekken, noodigen wij onze lezers tot dat kijkje in de verte.
IV.
Floris, Baron van Pallant, eerste Graaf van Culemborg, Vrijheer van Witthem en Weede, »seigneur de lieux dont j’ gnore le nom", de vader van onzen held, behoorde door afkomst, rang en vermogen tot den kring van hooge Nederlandsche edellieden, die vóór de afscheiding van Spanje aan het Hof van Magaretha van Parma schitterden, en de aandacht trokken van volk en lageren adel, ja zelfs van het buitenland, door den vorstelijken staat dien zij voerden en hunne kwistige leefwijze, in afwachting van den gewichtigen invloed, dien zij welhaast zouden oefenen op de staatszaken, Verwant aan de Hoogstraatens, aan de Lalaings, aan de Montignys, de Hoornes; bevriend met de Graven van den Berg, Mansfeld en Egmond, met Willem van Oranje, kon het nauwelijks anders of hij moest partij nemen tegen de Inquisitie, tegen de schending der Privilegiën en de onderdrukking des volks, maar… het werkzaam aandeel dat hij gehad heeft in de worsteling tegen Spanje is te bekend, dan dat wij er anders dan ter herinnering van zouden spreken. Alba zelf heeft het zijne gedaan om die herinnering levendig te houden, door de vandalische verwoesting van zijn prachtig hôtel te Brussel, en de schandzuil die hij op de plek dier verwoesting liet oprichten. Wat Alba aangaat, men kan niet ontkennen, qu’il avait frappé juste, zoo hij op steenen wraak wilde oefenen voor ’t geen menschen hadden gepleegd; want het huis van Culemborg heeft eene zoo belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van dien tijd, dat men er die van den eigenaar wel eens om voorbijziet. Zelfs kan men
