verlichting, voor hunne verdraagzaamheid. Het woord Hervorming alleen reeds moet hun hard in de ooren klinken; maar het is het woord der Geschiedenis, en zij kennen haar zoowel als ik. Waar ik grove bevooroordeeldheid of fellen partijhaat bittere en lage woorden in den mond geef, zullen zij weten te scheiden den eisch van den toestand en het bijzonder gevoelen van de auteur, die hiermede een afscheid neemt van hen en van geheel haar publiek, met dankzegging voor vroegere toegeeflijkheid en belangstelling, en met de bede om haren eersten Nederlandschen roman niet hard te vallen, die bewijst, hoezeer zij zich heeft trachten te voegen naar een uitgedrukt verlangen.
Alkmaar,
A. L. G. Toussaint.
22 October 1840.
Toen ik in October 1840 deze narede schreef; dacht ik wel niet (ook om mijne wankele gezondheid), dat ik er eene tweede Editie van zou beleven! en nù waar ik weer in October 1885, vijf en veertig jaar later op nieuw diezelfde narede voor mij zie, die de 9de uitgave zal begeleiden, voel ik mij als overstelpt van weemoed en dankbaarheid bij de duizende herinneringen, die zulk een rijk vervuld tijdvak van mijn leven in mij. oproept; het is mij behoefte iets daarvan uit te drukken. Het is mij behoefte openlijk mijn dank toe te brengen allereerst aan dien God, die het werk in zwakheid ondernomen en volbracht dùs heeft. gezegend, en mij staande hield tot nu toe, waar zoo vele tijdgenooten en vrienden,
