gezien, welke soort van steun hij vinden zoude bij het opstijgen; welke soort van verlichting hij te hopen had bij het dragen van dien last; door welke middelen hij zich zelve dien dacht te verminderen, en op welke wijze hij die taak meende af te doen. Het is hun duidelijk geworden, dat de Gouverneur-Generaal den wil had, om met ernstige vlijt de hand te slaan aan het werk, maar die wil, waar hij haast had tot uitvoeren, zou belemmerd worden door de strikken der vormen, door de warnetten, die voorrangstwisten en haarkloverijen over etiquette zouden uitspinnen rondom zijne handen, en zijn ijver de vlucht weerhouden door de looden vracht, waarmee trage omzichtigheid en kitteloorige achterdocht ze zoude belasten. Men zal begrepen hebben, dat zijne regeerkunde uitging van het beginsel, om de provinciën der Unie, aan zijne zorge toevertrouwd, vast te hechten en samen te binden tot een geheel, waarbij gelijkheid zoude heerschen onder alle deelen, en dien Staat te regeeren als de souverein, waarvan men hem werkelijk de macht had toevertrouwd.
En niemand zal loochenen, dat zulk een regeeringsstelsel toegepast op de Unie-gewesten, en uitgevoerd met eene vaste, krachtige hand, en een wil, die zich te allen tijde gelijk bleef, van gelukkige uitwerking had kunnen zijn in die dagen — op dat oogenblik, bij de algemeene verwarring, die er heerschte — bij de twisten tusschen iedere provincie om voorrang en gebied, tusschen iedere stad over meesterschap en stemrecht, tusschen adel en burgers om privilegiën en aanmatigingen, te midden van opkomende godsdienstige verdeeldheden en van een oorlog, die de samenwerking eischte van alle krachten; alleen het moest uitgevoerd worden en het was niet uit te voeren in Nederland, zooals het toen was samengesteld; het was niet uit te voeren door Leycester, omdat hij vreemdeling was; het was niet uit te voeren door Leycester, omdat zijne persoonlijkheid zijn ontwerp in den weg stond; omdat hij die vereeniging van eigenschappen niet bezat, die tot de uitvoering daarvan behoorden, en zelfs, zoo hij ze bezeten mocht hebben, het zou reeds niet meer voor hem uit te voeren zijn, omdat hij er mede had willen beginnen, en dat hij het had laten blijken!!
Leycester beginnen met datgeen, waarmede wellicht Willem van Oranje zou geëindigd zijn, zoo hij eens de grafelijkheid had gehouden, — dat zeker was wat al te forsch een greep voor de
