51
dat deze indeeling in klassen niet door geweld en roof, list en bedrog kan worden ingevoerd en dat de heerschende klasse, die eens in het zadel zit, nooit heeft verzuimd haar heerschappij op kosten der arbeidende klasse te bevestigen en de maatschappelijke leiding te veranderen in uitzuiging der massa's.
Maar wanneer de indeeling in klassen een zeker geschiedkundig recht van bestaan heeft, dan heeft zij dit alleen voor zekere tijdruimte, voor zekere maatschappelijke voorwaarden. Zij grondt zich op de ontoereikendheid der produktie, zij zal weggevaagd worden door de geheele ontwikkeling der moderne produktieve krachten. En indedaad onderstelt de afschaffing van de maatschappelijke klassen een geschiedkundigen graad van ontwikkeling, waarbij het bestaan niet alleen van deze of die bepaalde heerschende klasse, maar in het algemeen van een heerschende klasse, dus het onderscheid van klassen zelf, een anachronisme[1], verouderd is. Zij onderstelt dus een hoogtegraad van ontwikkeling in de produktie, waarbij toeëigening der produktiemiddelen en van produkten en dus van de politieke heerschappij, van het monopolie van beschaving en dus van geestelijke leiding door een afzonderlijke maatschappelijke klasse niet alleen overbodig, maar ook ekonomisch, politiek en intellektueel een belemmering voor de ontwikkeling is geworden. Dit punt is nu bereikt. Is het politiek en intellektueel bankroet der bourgeoisie ter nauwernood nog een geheim voor haar zelve, toch herhaalt haar ekonomisch bankroet zich regelmatig alle tien jaar. In die krisis stikt de maatschappij onder den last van haar eigen produktieve krachten en produkten, die zij niet kan gebruiken en hulpeloos staat zij voor de ongerijmde tegenspraak dat
- ↑ Anachronisme is iets, wat past in vroegeren tijd.
