( 14 )
dat overigens de rust in deze streken verder niet ver- stoord is. Immers de Nijkerksche godsdienstige beroerten zijn lang vergeten, en van te weinig belang en gevolg ge- weest. Wij willen dan liever denken aan hetgeen de wel- vaart en den bloei dezer streken vermeerderd heeft. Daar- toe moeten wij weder een’ blik terugwerpen op de elfde eeuw, toen godfried van bouillon niet meer om de Velu- we dacht, nadat hij dezelve verpand had en, als aanvoer- der der kruisvaarders, zoo gelukkig was Jeruzalem te vero- veren. Ofschoon hij. niet meer aan de welvaart zijner vroegere bezitting gedachtig bleef, heeft hij dezelve onwe- tend veel vermeerderd. Door de kruistogten werd de boek- weit, die op de Veluwe zoo gemakkelijk en welig groeit, in Europa overgebragt en is daarom door de Franschen blé sarrasin genoemd. (Zie van kampen, geschied. der kruistogten, d. IV, bl. 425.) Hoe verrukkend kleurt de- zelve den valen heidegrond, in hoe groote behoefte voor- ziet zij bij vele huisgezinnen! door haar werd de bijenteelt uitgebreid en het mesten der varkens op sommige plaatsen een tak van handel. Mogt men dit koren, om den gelij- ken vorm, een’ gelijken naam met de beuken geven, deszelfs opbrengst is van oneindig meerdere waarde, hoewel de beuken , waar ze overvloedig gevonden worden, niet vruch- teloos van onder het geboomte opgeraapt, maar nog met eenig voordeel tot olie geslagen worden.
Het planten van tabak, waarvan de handel tegenwooordig zoo bloeijende is, schijnt men het eerst in ons land op de Veluwe, en wel aan de zijde van Nijkerk en Amersfoort beproefd te hebben. (Zie Tegenwoordige staat der Nederlanden, d. III, bl. 38, waaruit blijkt, volgens het eerste plakaat over de tienden van den tabak gedagt. 16 Junij 1669, dat het ta- baksplanten voor ’t jaar 1647 in gebruik was.) De grasrij- ke velden onder Nijkerk, en verder langs de zeekust, geven
