ten, psychischen vorm niet aan de eenzijdige aanschouwing van zijn model, maar verwekt dezen uit de som van het gansche voorwerp; uit zijn afmetingen, gewicht en inhoud. Hij neemt het in de handen, weegt het, meet het in al zijn dimensies en gaat er mede te werk als de anatoom met een lijk. Picasso b.v. opereert een objekt, totdat er niets meer van het natuurlijke voorwerp overblijft; alle eigenschappen van het voorwerp worden omgezet in esthetische waarden. Hij wil niet alleen het objekt beeldend zien maar het als zoodanig kennen en met zijn heele wezen ondergaan, want hij weet: dit voorwerp is de onmiddellijke openbaring van het Universum of wat hetzelfde beteekent, van God den Vader.
Uit elk voorwerp naar zijn aard haalt de beeldende kunstenaar den abstrakten schoonen vorm te voorschijn, en daar toch de Beeldende kunst de overzetting van ons zelven in vormen en kleuren bedoelt, is de z.g.n. kubistische werkwijze de eenig mogelijke om tot een zelfstandige schilderkunst te geraken.
| |
| DRIEHOEK-KOMPOSITIE (1915). (Motief stilleven.) | Theo van Doesburg. |
Door de toepassing van het kubistische middel haalt de kubist een zichtbare rythmiek uit de dingen te voorschijn zooals wij in een oude schilderij nimmer gekend hebben. De kubist toont ons niet de voorwerpen, maar hun eigenschappen; hij laat ons zien, hoe de objekten elkaar wederkeerig beïnvloeden, oversnijden, doordringen of geheel vernietigen. Deze strijd is hem lief, omdat deze strijd de onmiddellijke aanleiding is tot het kunstwerk, dat zich met gelijkenissen of symbolen der Ruimte in kleur en vorm bezig houdt.
Dit alles behoort op het gebied der Beeldende kunst thuis — dit: te zien hoe zich het horizontale verhoudt tot het vertikale, het ronde tot het hoekige, het zware tot het lichte, het snelle tot het langzame, het hangende tot het staande en zwevende; het geleidelijke tot het plotselinge, het doorelkâar tot het gescheidene; het gelijktijdige tot het opeenvolgende, en al deze universeele eigenschappen tot een rhythmisch, evenwichtig geheel te konstrueeren, waarin elk onderdeel medewerkt tot het uitdrukken der ontroerde, beeldende aanschouwing, is de werkzaamheid van den kubist.
Wanneer er ooit een mond het woord „beeldende” kunst uitsprak op het juiste oogenblik, dan kan dat slechts zijn in verband met het z.g.n. kubismus.
