Poutrincourt in maetschappy bekostigden, wilden de twee Jesuieten niet over-schepen. Zy bragten in: 't bloed des Franschen koninx, door de Jesuieten vermoord, rookte noch binnen Parijs. Wat verzekering hadden haer goederen onder menschen die den Spanjaerd toe gedaen waeren? Moet 't christen-geloof voort-geplant? Immers zijn soo veel monniken ordens, welke lichtelijk twee mannen sullen uit-maeken. Indien nochtans de koninginne beliefde, Jesuieten af te schikken: zy versochten dan herstelling van haer in-geleide peningen. Biard en Maffe hadden hier ooren toe: liepen 't ge-eischte geld allerwegen op-zaemelen; als strekkende tot voort-setting des christendoms, onder af-gelegene heidenen. Men kocht eerlang met de vergaederde schat de geseide koopluiden uit: sulx de volk-planting den Jesuiten voor d' helft aen-ging. Dese, tot Port Royal aen-gekomen, smeeten alles over hoop. Zy setten Poutrincourt diervoegen den voet dwars; dat sich benoodsaekt vond klagtig te vallen aen 't Fransche hof, wegens der Jesuieten overlast; als die enkelijk toe leiden, om alles in te slokken. Terwijl dit ten hoove diende, bandenze Poutrincourts zoon, bekleedende de plaets van sijn afweesende vader, van de gemeinschap der kerk: kregen den mark-graef Guercheville in Vrankrijk aen haer snoer, die aenpart in de nieuwe Maetschappy voor ettelijke bedongen peningen soude draegen. Zedert ontfingen ze allerley wapen-rusting, metael geschut van den jongen koning Luidewijk de dartiende, en vordere giften uit de gemeinte verzaemelt voor twee nieuwe Accadische apostelen. Gilbert du Thet, een gesleepen man uit de selve orde, voerde 't een en ander over. Het liep nu met de Jesuiten alles voor wind. Zy maekten sich meester van Port Royal: begonnen een sterkte op te werpen aen de stroom Pemtagouet. Doch alhier stuite de gelukkige voortgang; want d' Engelsche hopman Argal, derwaerds gezeild, wierd door du Thet vyandelijk bejeegend; doch betaelde met gelijke munt. Du Thet self, die 't geschut eerst loste, wierd uit Argals schip over dwers door-schooten. Biard en Maffe zijn gevankelijk gevoerd na Virginia, en de sterksten aen Pemtagouet en Port Royal geslecht.
Uit last des Franschen koninx Franciscus, sette Joan Verazano[1] van de Canarische eilenden den streek westwaerd, in 't jaer vijftien honderd vier en twintig: ontdekte een laege Amerikaensche kust, op vier en dartig graeden ten noorden: en aldaer naekt volk, welk achter duinen tegen de zee seer vruchtbaere beemden bebouwde. Zedert honderd mijlen langs de wal noordelijk voort-gezeilt, besigtigde een landschap vol schoone wijngaerden, tusschen de takken van hooge boomen in-gevlochten: liep binnen een vermaekelijke stroom: stapte uit aen 't eiland Clandia, vol boom-rijke bergen, en weinig verder op 't vaste land. Alhier by den koning, gekleed met een konstig gewrocht herten-vel, beleefd onthaelt, zeilde by een boezem, aen wiens mond een rotze lag, twintig mijlen in: binnen d' inwijk deeden haer op vijf kleine eilanden, buiten gemein vruchtbaer. Zedert vond hy (na dat honderd en vijftig mijl ten noorden vorderde) seer woeste menschen, welker koppen by beire-huiden en zee-robben uit-staeken. Hy had nu Terreneuf aen stier boord: wanneer over staeg na Diepe smeet. Verazano dan deed eenige opening van de kust, die d' Engelsche zedert naeuw-keuriger ontdekten: en, dewijl bevolkten, Nieuw Engeland noemden.[2] Dit strekt sich uit van Pennobscot tot d' uithoek Cod seventig mijlen: heeft schoone
