BESCHRYVING
VAN
AMERICA:
EERSTE BOEK:
Eerſte Hoofd-ſtuk.
America is by de Oude onbekend geweeſt.
DE Oceaen[1], die zijn by naem meenig - werf verandert, na de landſchappen welker ſtranden beſpoelt, omringt 't aerdrijk met kromme bogten. Tuſſchen America en t Onbekende Zuid land, benaeuwt door de ſtraten, na Magellanes en Le Maire genaemt, vind wederzijds een ganſe woeſte ruimte: welker een voor Euroope , Aſia, Africa en America in diepe gronden neder-zinkt, daer d'andere America en Aſia ſeer wijd van malkander afſcheid: beide door manhafte zee helden roemwaerdig ontdekt, daer de ſonne op en ondergaet. Ten noorden heeft het ys 't meermaels hervatte voornemen by ſtoute ſchippers van verſcheide landaerd geſtuit. Met d'Oceaen zuidwaerd is minder gehardebolt: ſulx als noch ten meeſtendeel onbekend blijft, hoe verre 't water aldaer over diepten of ondiepten vloeid: alleenlijk is by ervaerendheid bevonden, dat de zee doorgaens over laeger gronden ſpoelt ten zuiden, dan ten noorde. De oude Romainen, Grieken, Phenicïers[2], of ook wat volk immer uit de zee vaert een beruchte naem hadden, zijn niet min ſchroomachtiger als meer onervaeren geweeſt op de waeteren, in vergelijking met de tegenwoordige Euroopeers. Door een onverbreekelijke wet bleef de zee geſslooten, volgens Plinus, Vegetius[3] en andere, van den elfden der ſlagt-maend tot den tiende van lente-maend, ſulx geen ſchepen zeil maekten, uit vrees voor ſtormen. Ook beſtondenze niet verre buiten 't geſicht der ſtranden af te ſteeken ter voller zee. Ondertuſſchen nochtans mag niemand in twijfel trekken, of verſcheide volkeren hebben, bereeds voor ettelijke eeuwen[4], haer in de ſcheep-vaert dapper uitgeſlooft. De Heilige Schrift getuigt, hoe de Joodſche Koningen Salomon Joſaphat, Ozias en andere, vlooten toeruſteden, die, uit verre afgeleegene geweſten, Ophirs, goud verſcheide vreemde koſtelijkheden na Canaan voerden. Inſchelijx teikent Strabo aen, dat ten tijde van Homerus, dewelke Salomons leven bereikte, Indien bevaeren is.[5] En, volgens Plinius, hebben de Romainen, onder 't beleid van Auguſtus, tuſſchen de ſtraet Gibralter uitgeroeid[6], ontdekt de Spaenſche , Franſche en Duitſche ſtranden, niet alleen tot de Uithoek der Cimbers, (nu genaemt 't Schaeger Rif) maer ſelf de Noorder Oceaen, die Noorwegen en Lapland beſpoeld. De ſelve Plinius voegt hier by: hoe d' Africaenſche kuſten, buiten Gibraltar weſtwaerd aen, voorby den berg Atlas, door ſtoure ſchippers" nu en dan beſigtigt wierden. Meer gedenk waerdig is de togt der Carthaginienſer Hanno[7], als dewelke uit Gibraltars ſtraet de wijd uitgeſtrekte ſtranden van Afrika tot de Gorgades bezeilde. Eudoxus
