Pagina:De Nieuwe en Onbekende Weereld - Montanus 1671.djvu/30

Deze pagina is niet proefgelezen

overleeden, het zy door onachizaemheid, het zy door moedwilligheid des bewaerders los gelaeten, boſchwaerd vloogen, en onder Orleans geen gering getal vee en menſchen fcheurden. Conradus Geſnerus verteld, hoe ettelijke vrouwen-lijken gevonden zijn, welker borſten alleen door de luipaerden afgegeten waeren, gelijk of dit voor ‘t lekkerſte deel hielden: niet ongelijk de oude Ieren, die, volgens Hieronymus, voor aengenaemſte ſpijs ter tafel bragten gebraeden vrouwe borſten en mans billen. Behalven deſe ontrouw van 't getemde wild, wat nut konden tygers, wolven, leeuwen, beiren en diergelijke beeſten den over-voerders toe-brengen? En hoe zijn voorts ſlangen, adders en ander gedrocht, welk door geen kunſt mak gemaekt word, derwaerds over der Oceaen geraekt? Hoe, waeren juiſt de kleine ſchuitjens met ſulk vervaerlijk ongediert bevracht, wanneer door ſtorm tegen meining aen een nieuwe kuſt vervielen? Uit duſdaenige ongerijmdheden kan lichtelijk afgemeten, dat d' Americaenen te land getrokken zijn. By wat toeval ſulx nu geſchied is, ſlaet naeder te onderſoeken.

De hiſtoorien gewaegen doorgaens van tweederlei oorſaeken waerom 't een en ander volk verhuiſt is na andere geweſten, het zy onbewoond, het zy vaek bewoond, het zy door overmagtiger verdreeven, het zy vrywillig opkraemende, als 't land d' ingezeetenen,tot groote meenigte uitgedijd, niet konde voeden. Alſoo verlieten de gebanne Japanders haer vaderland China; en loegen ſich neder op woeſte gronden, te mets met ſoo veel dorpen en prachtige ſteden bebouwt. Alſoo naemen de Bataviers, volgens ’t billijkſte recht beſitting van 't ledige eiland gelegen tuſſchen Rhijn en Wael, verdreven uit Heſſen door inlandſche twiſt: en bewaerden de geheugenis van haer afkomft-plaetrsacn ’t viterfte des cilands in de dorpen Catten-wijk; want de Heffen eertijds de benacming Cattez droegen. Andere verhuifers zijn den nabuuren nict al- leen op ’tlijf gevallen ; maer maekten felf ruim baen met zeeghaftige wapce- nen‚om cen woonpiaets te kicfen,bo- ven begun!tigt door cenfachte hemel en aengename landfdouw beneden. Op dic voer vielen de Franken in Gal. lien , en namaels de Noormannen in Vrankrijk :fulx de verheerde geweften zedert na d'overwinnaers /raxkrijk en Normandye genoemt wierden. Hoewel nu nieclichtclijk kan gefegt worden, hoedaenig de verhuifing geweeft is der bevolkers van America, foo blijft het buiren tegenfpretken, of de eer- fte hebben een ledig land gevonden. “tGeen defc inwoonders hicr af ge- voelen, fteeke vol heidenfche beufe- lingen. Zy haelen dan haer oorfprong op metde zondvloed, welke foo ver- rc in aller volkeren geheuchenis fie, datze allenthalven bekend is, hoewel onder verdichtfelen lelijk mishandelt. Wie merkt niet’t geen de Latijnfche en!Griexe dichters, gelijk ook andere heidenfche fchrijvers, van de recht- vaerdige Deucalion cn Pyrrha verhae- len, bewaerd in een fchuitje, terwijl de weereld verdronk , eindelijk virge- ftapt op een berg , alwaer ’t menfche- lijk geflagt herftelden uit fteenen ach- ter de rug geworpen, of dit beduid den heiligen Noach, van welk de men- fchen, verfteend in t quacd, haer her- komft haelen? Her felve gevenzete kennen merPrometbeus.Aldusípreckt Diodorus Siculus dienaengaende: Men feid de Nijl door dammen en dyken door- gebrooken , Egypten overffroomt heeft, en aldermeeft‘tgedeelte,waer over Pro- metbeus gefach had: daer meeft alle men- fchen in de water vloed fneuvelden. Nie- mand behoeft te denken ‚als of Dro- dorus alhier flechts gewaegde van cen byfondere vloed, en nier des algemei- ne, ten tijden Noachs ; want, gelijk de Grieken alles toefchryven aen hacr helden, alfoo d'Egyptenaers acn d'hac- re. Derhalven hebbenze van cen alge- meine vloed gemackt een byfonderc in Ezypten,hoedaenig noott was. Sulx tgeen wegens de warers-nood onder « Prometheus verteld word, zijn d'over- * blijtfcis van de zondvloed : aengefien niemand berer kan toegepaft ‘tverhael belangendePrometheus,dan aen Noach. Niet alleen brengt de nacm Prome- theus defe wacrheid mede, als berei- kenende