Pagina:De voeding der planten (1886).djvu/139

Deze pagina is gevalideerd
131
DE BEWEGING VAN HET WATER.


ten tijd te groot is om op de wondvlakte te blijven rusten, en zijdelings langs den stengel afvloeit. Het is de wortel, die dit vocht omhoog perst.

De drukkracht der wortels is ook de oorzaak van het verschijnsel, dat onder den naam van het tranen van planten bekend is en tot de merkwaardigste zaken behoort, die men bij planten kan waarnemen. Zeer schoon vindt men dit bij sommige Aronskelken, vooral bij de in fig. 62 afgebeelde soort. Uit de toppen van de groote pijlvormige bladen van deze plant komen voortdurend druppels water te voorschijn, die weldra afvallen, en terstond door nieuwe vervangen worden. Telkens, wanneer de omgevende lucht vochtig genoeg is, om een te sterke verdamping te verhinderen, kan men dit tranen waarnemen. Doch het is niet noodig daartoe uitheemsche gewassen te gebruiken: onze inlandsche grassen en talrijke lage, hetzij eenjarige, hetzij overblijvende planten, bezitten, hoewel in mindere mate, dezelfde merkwaardige eigenschap. Bij deze moet echter de verdamping in de bladen bijna geheel belet worden, en tegelijker tijd de werkzaamheid der wortels een zeer krachtige zijn. Vandaar, dat aan de toppen en de randen der bladen bij deze planten waterdruppels te voorschijn komen, wanneer 's avonds bij zons-ondergang de lucht zich sterk afkoelt, en daardoor het dauwpunt, dus de temperatuur waarop de lucht met waterdamp verzadigd is, nadert. Bij overschrijding van dit dauwpunt, d. is bij verder dalen der temperatuur, ontstaat er dauw, daar dan de overvloedige waterdamp in druppels neêrslaat. Doch voordat deze graad van koude bereikt is, kan men aan de planten reeds de vermelde waterdruppels waarnemen. Kunstmatig kan men dit verschijnsel telkens te voorschijn roepen, wanneer men de planten in potten heeft staan, en deze sterk begiet, terwijl de bladen met een glazen klok overdekt zijn. De vochtigheid begunstigt de werking der wortels, de klok vermindert de verdamping, en alle voorwaarden voor het tranen zijn dus gegeven. Aan kiemplanten van granen, stekken van Fuchsia, Tradescantia zebrina, en vele andere gewassen kan men dit verschijnsel, onder de genoemde voorzorgen, steeds gemakkelijk waarnemen.