altijd vergeving is te krijgen! En er staat tegenover, dat zij op zeer vele dorpen juist oorzaken en middelpunten van voortdurende oneenigheden zijn. Dit alles geldt echter de dominees en pastoors niet als zoodanig, doch als menschen, en dan spreekt het van zelf dat men ook bij hen goeden en slechten, eerlijken en huichelaars vindt. Er zijn vele predikanten en pastoors, die van nature een beminnelijk karakter hebbende, dat behielden, zelfs onder hun dwazen en hoogmoedkweekenden werkkring. ’t Zijn echter sterke beenen, die de weelde van het middelaarschap tusschen God en menschen weten te dragen, zonder verwaand en heerschzuchtig te worden, en de geestige teekenaar Du Maurier van het Engelsche spotblad „Punsch” teekende bij voorkeur geestelijken en lakeien. „Er zit,” zeide hij, „iets zoo door-en-door komieks in de malle deftigheid, en de aangenomen waardigheid dier luidjes, dat ik met hunne afbeeldingen bijna altijd succes heb.”
Dat alles neemt evenwel niet weg, dat er vele welmeenende en beminnelijke dominees enz. zijn, met een warm hart voor hunne armen, en wanneer zij wat minder theologie en wat meer sociologie bestudeerden, zouden velen hunner uitmuntende medestrijders zijn in den zwaren strijd voor menschelijkheid en recht.
De groote meerderheid evenwel wordt, door het voortdurende niets-doen hoe langer hoe luier en vadsiger. Een bakker of boer die zoo lui was als tal van dominees, zou binnen ’t jaar failliet zijn. Op de Zondagsche preek kunnen zij zich abonneeren bij een Duitschen boekhandelaar, dan behoeven ze alleen te vertalen. De rest van ’t jaar rooken zij lange pijpen.
In Maastricht, waar slechts een handjevol protestanten woont, zijn 4 dominees, n.l. 2 Hervormde, 1 Luthersche, 1 Waalsche. Als oude garnizoensplaats is er een flink landstractement, en eene vacature duurt dan ook nooit heel lang.
En menig dorp met klein tractement blijft jaren lang zonder dominee. Wat een zorg voor de zielen der arme, hun toevertrouwde schapen! Wat een verschil in de levenswijze en plichtsopvatting tusschen Jezus en zijne zoogenaamde afgezanten!
Goed beschouwd kan ’t ons echter weinig schelen of de heeren ons al dan niet opzettelijk bedriegen; al zijn ze ook nog zoo te goeder trouw, dat is voor ons volstrekt geen reden om hun langer den kost te geven. We laten hen praten, evenals eene modiste die te goeder trouw een nieuwe gekke mode aanprijst.
We nemen dominee zijn aanprijzen niet eens kwalijk evenmin als we dat de modiste doen. Als hij dameskleermaker geworden was, zou ook iedereen ’t natuurlijk vinden dat hij zijn zaakje recommandeerde. Alleen: we koopen niets.
Jammer is ’t echter, dat niet in sommige kerken voor ieder der „waarde en zeer gewenschte toehoorders” des zondags onder de preek een klein tipje kan worden opgelicht van den sluier die hangt over ’t leventje dat dominee aan de academie leidde. Vele kerken zouden binnen de vijf minuten leeg zijn, en de menschen zouden zich wellicht gaan toeleggen op denken.
