polie evenzeer toekomt als dat van het stoffelijk kapitaal. De arbeidersklasse, echter, trekt eenige dragers van onstoffelijke goederen tot zich, en begint op deze wijze de onteigening van de bezitters, wijl in haar dienst beschaving en wetenschap eerst recht aan de bevolkingen der wereld ten goede komen.
Maar zij trekt niet op dezelfde manier alle de voor haar nuttige elementen aan.
De vooruitgang van de menschheid heeft zich noodzakelijk tot heden steeds vertoond als het revolutionnaire streven van een maatschappelijke klasse. Dit was onvermijdelijk zoolang de klassemaatschappij bestond. Alle vooruitgang, dus, is het produkt geweest van een dikwijls langdurige en moeilijke worsteling om het geluk, die als zoodanig ook sommigen heeft bekoord, wier plaats oorspronkelijk niet bij de strijdende klasse lag.
De Sociaaldemokratie heeft de kennis van het maatschappelijk stelsel dat zij bestrijdt, en dat zij moest kennen om het te verslaan, als een vervanging en uitbreiding van de burgerlijke staathuishoudkunde en geschiedenis toegevoegd aan de Wetenschap.
De Sociaaldemokratie heeft echter ook de kennis van de beste wijze om voor nu en voor altijd de lichamelijke en geestelijke nooden van de groote menigte op te heffen, toegevoegd aan de Staatkunde.
Sommigen uit de bourgeoisie, nu, worden bekoord door de Waarheid die zij leert. Anderen, door het Goede, dat zij verricht, of verrichten doet, of strijdt om te kunnen verrichten.
Onze nu voor altijd verloren medestander behoorde krachtens zijn bijzonderen aard tot de laatsten.
Alvorens de sociaaldemokratie naar zijn oordeel haar recht van bestaan had bewezen als een partij niet enkel van propaganda maar van hervorming, heeft hij gezocht naar een arbeidsveld elders.
Wat de theorie hem desgevraagd had kunnen zeggen: dat van liberalen noch van radikalen ernstige konsekwente hervormingsarbeid op den duur te verwachten viel, heeft hij enkel uit de ervaring willen leeren. Toen hij
