Een meer beperkte maar toch nog zeer algemeene geldigheid verkrijgt den bijzonderen en modernen vorm van de voortbrengingswijze welke men de warenproduktie noemt bij sommige andere burgerlijke auteurs, die in hun onschuld, (waaraan echter een luchtje is) zich al het bijzondere van de kapitalistische produktie laten ontgaan.
Omdat alle kapitalisme warenproduktie is, is bij hen het kapitalisme niets dan warenproduktie. Omdat alle arbeiders warenproducenten zijn (van de waar arbeidskracht nl.) zijn de arbeiders als warenproducenten gelijk aan alle anderen. In deze papieren wereld gelijken de arbeiders op niets zoo zeer als op kapitalisten, en hebben omgekeerd de kapitalisten de meeste overeenkomst met arbeiders.
Inderdaad eindigt de Genesis van die wereld met het paradijsverhaal, of zet zich veeleer voort als een paradijsgeschiedenis zonder einde. Van den zondenval, die het Eden van de warenproduktie verstoorde en het kapitalisme over de menschheid bracht, hebben hare beschrijvers niets vernomen.
Nog steeds, meenen zij, staan in onze maatschappij van elkander onafhankelijke producenten, ieder in het bezit van zijn produktiemiddelen, vrijelijk beschikkende over het arbeidsprodukt zijner handen, in ongedwongen ruilverhouding tegenover elkander.... Er is, ja, ongelijkheid van lot, maar is er ook niet ongelijkheid van vermogens en van aanleg? Er is zonder twijfel verschil in belooning, doch evenzeer in toewijding. Indien de arbeid van den een meer oplevert dan die van den ander, heeft men te bedenken dat niet alle arbeid gelijkelijk nuttig is, noch dezelfde inspanning vordert, noch ook in dezelfde mate wordt aangeboden. En zelfs wanneer de vruchten van ieders bijzonderen arbeid wat het bedrag aangaat niet ver uiteen liepen, zou nog een groote ongelijkheid van bezit ontstaan uit de verschillen, de manier
