kant de buitensporigheden wil voorkomen van ellendigen, wien men iedere bestaansmogelijkheid zou hebben ontzegd: een kompromis van dezen aard vereenigt thans de beide historische systemen van armenzorg. Een derde systeem kan men opmerken in de kritiek van de bestaande armenwetten, die afschaffing van het beginsel eischt dat slechts het allerergste gebrek door de overheid te verhelpen is. Bij alle angst en winstbejag had althans een vorig geslacht van kapitalistische wetgevers de hoop niet verloren dat op den duur de armoede grootendeels verdwijnen zou. Deze verwachting heeft, om goede redenen, een volgend geslacht van geleerden en publicisten opgegeven.[1] En zeer waarschijnlijk zal dit wantrouwen, vermenigvuldigd met vrees voor de toenemende macht der arbeidersklasse, in een mildere wetgeving op de armenzorg zich uiten[2]. De faktor van het klasse-egoisme, dat de arbeiders ieder inkomen buiten het loon misgunt, werkt onverzwakt voort in het streven om zoodanige arbeiders die evenwel eenig ander inkomen zouden behoeven—wegens werkloosheid, ziekte of ouderdom—dit op eigen kosten, en dus tóch uit arbeidsloon, door middel der gedwongen verzekering te verschaffen, gedeeltelijk of geheel.[3]
- ↑ "Es läszt sich überhaupt nicht verkennen dasz die Tendenz der neueren Zeit dahin geht die staatlich geordnete Armenpflege immer weiter auszudehnen. Zum grossen Theile ist dies darauf zurückzuführen, dass sich die Staaten immer mehr bewusst werden, dass durch die Entwickelung der modernen Industrie, durch Gross- und Fabrikbetrieb, die Gefahr der Verarmung bei der grossen Klasse der Arbeiterbevölkerung erheblich gewachsen ist." (Handwörterbuch der Staatswissenschaften, Armenwesen, I, 1054).
- ↑ De Engelsche Gemeentewet van 1894 ("Local Government Act") belast de plaatselijke besturen met het toezicht op het armwezen; "de uitkomst van die verandering wordt met spanning afgewacht, want zij valt samen met een gezindheid in de publieke opinie ten gunste eener minder strenge uitvoering." (Dictionary of Political Economy. Poor. Law, III, 155).
- ↑ "Toen in de vorige [18e] eeuw stelsels van verzekering voor het eerst toegepast werden ontstonden in Engeland plannen voor staatsbemoeiing, in de hoop dat daardoor de armen voor zich zelf zouden kunnen zorgen in plaats van ten laste der gemeente te komen. Gelijksoortige motieven hebben thans in de meeste landen van Europa de invoering van [verplichte] staatsverzekering doen voorstellen." (Dict. of Pol. Economy, III, 463 C.S. Loch, schr. v. "Old Age Pension and Pauperism").
"An der Erleichterung der Armenpflege durch die Arbeiterversicherung kann ein Zweifel nicht wohl bestehen. Hatte die Versicherung vom Anfang an die Absicht den erkrankten, verletzten, invaliden und alten Arbeiter und seine Angehörigen nicht auf die Armenpflege zu verweisen, so ist ihr das in erheblichem Umfange gelungen." (R. v.d. Borght, Die soziale Bedeutung der deutschen Arbeiterversicherung, 1898, bl. 79–80).
