hoog als in Amsterdam."—Het einde was, dat na eenige baldadigheid gepleegd aan het kantoor van den pachter van deze belasting op den Dam, en grooten schrik te hebben verspreid onder allen die iets te verliezen hadden, "het misnoegde en muitende grauw", gelijk onze schrijver zich onveranderlijk uitdrukt, door de gewapende macht met sabelslagen werd verstrooid. Een volksbende had ondertusschen van de gelegenheid gebruik gemaakt om gerechtigheid te voltrekken aan een oude vrouw uit de buurt, tot straf voor haar hekserij in het water van de Geldersche kade gelijk een hond verdronken.
Minder eenvoudig en minder bloedeloos verliep een oproer, dat bijna een opstand heeten mocht, in het jaar 1678 aan den Zaankant. Een wijziging door een plakaat der Staten van de provincie bevolen in het meten van de turf—verplicht gebruik van een ton van bepaalden inhoud, in plaats van de ongelijke tonnen en manden te voren in zwang—bracht te Oostzaan de smalle gemeente in beweging. Zoowel de koopvrouwen als de marktbezoekers achtten zich benadeeld, drongen bij de wethouderschap aan op intrekking van de nieuwe keur, en zetten, toen hun dit geweigerd werd, de plaats overeind. Het huis van den ontvanger of pachter van den gehaten impost was, gelijk altijd, het voorwerp van den eersten aanval. Gelijk dikwijls gebeurde, haastte zich het stadsbestuur op eigen gezag het plakaat te herroepen, toen in de woning van den pachter, tevens gemeentesekretaris, alles kort en klein was geslagen. Doch dit deed—evenmin een zeldzaam verschijnsel—de overmoedigheid slechts toenemen. "De Regeering," riep men nu openlijk, "had haar gezag uit handen gegeven. Men moest de gelegenheid aangrijpen om nog meer andere pachten te doen afschaffen." De burgemeester, wien de naam naging, dat hij deel had in de pachterijen, insgelijks met plundering bedreigd, wist, door het offeren van eenige vaten zwaar bier en tabak "waarmee de oproerigen den volgenden nacht zich vroolijk maakten", erger kwaad te voorkomen. Zaandam, Wormerveer, Krommenie, Westzaan zagen dezelfde tooneelen, bedreigingen en gewelddadig-
