Pagina:FrankVanDerGoesWerk1939.djvu/394

Deze pagina is gevalideerd

hun kant met het verbreken van de wettelijkheid moeten beginnen, eindigt de schrijver zijn betoog.

 

Onze lezers weten evenwel, dat deze gedrukte tekst niet geheel klopt met de geschreven kopie, waarin vanwege het Duitsche partijbestuur veranderingen werden gemaakt. Uit de in ons vorig artikel opgenomen brief van Engels weten onze lezers ook van welke aard die veranderingen waren. En in een volgend artikel zullen zij zoowel over het onmiddellijke doel als over het latere gebruik van 't gepleegde geknoei nog meer kunnen vernemen.

Over het geschrift van Engels willen we nu nog een paar opmerkingen maken die buiten de vervalsching omgaan.

Dat de schrijver de resultaten van de parlementaire aktie van Duitschland heeft overschat, zal menig lezer zelf reeds hebben gevoeld. De verwachting dat nog vóór het begin van deze eeuw de sociaal-demokratie de meerderheid in de Rijksdag zou hebben verkregen, is natuurlijk niet vervuld geworden. Maar deze misrekening betreft enkel de snelheid der beweging, niet de richting. Van veel grooter belang is de vraag of Engels de kansen van de tegenpartij niet onderschat heeft.

Terecht zegt hij dat de sociaal-demokratie, wanneer dan ook "gaat dat zoo door", de tegenpartij over het hoofd zal groeien, die dan alleen nog maar tot het verbreken van de wettelijkheid, het wapengeweld, haar toevlucht zal kunnen nemen. Dat dit laatste gebeurd is, gebeurd in het eene land na het andere, op een tijdstip en onder omstandigheden gebeurd, die niemand voorzien kan, weten wij maar al te goed. Engels geloofde dat de overwinning ten slotte toch aan de arbeidersbeweging zou blijven.

Thans weten wij echter dat hij met één element in de beweging niet heeft gerekend, een element dat niet alleen het tempo heeft belemmerd maar ook de beweging in 'n verkeerde richting gedrongen, ja, het wezen zelf van de

390