baar werkt, een machine zonder geraas of rook, een doofstomme dienaar van een alomvattende handigheid. Hij moet voorzien in onze lichamelijke behoeften, ons eten en drinken verschaffen, kleeren, woning, goede wegen, vervoermiddelen, en zonder gedruisch of omslag, zonder aanspraak op dank, zonder recht op andere bevoegdheid dan ons van dienst te zijn, met de bescheidenheid, de nauwgezetheid en den ijver die verlangd kunnen worden bij het verrichten van onmisbare maar geringe bezigheden. Als dit de Staat moet zijn, dan kan het gezag in den Staat onmogelijk pretentie op eerbied of onderdanigheid laten gelden. Geen bekwaamheid in deze soort van verrichtingen, eene geschiktheid om anderen te leiden bij onaanzienlijken arbeid voor ons lijf, kan reden geven om iemand buiten dien arbeid te verheerlijken met titels en voorrechten. De grootere geschiktheid legt grootere verplichtingen op, dat moet alles zijn. Hoe ver die bekwaamheid ook gaat, zij gaat nooit verder dan de volmaaktheid van maatregelen om in onze lichamelijke onvolmaaktheid te voorzien. Vollediger toegerust dan een grijze mosch kan de geniaalste technikus den mensch niet afleveren, en wij kunnen nog lang niet vliegen. Niets wat tot dit beperkte en vergankelijke behoort kan iemand recht geven trotsch te zijn, en de bemoeiing van den Staat en van het hoogste gezag zal bij dit vergankelijke en beperkte ophouden.
De plaatsen waar wij zeker weten dat eenmaal deze purpere verstands-druiven zullen rijpen, hangen nu bezet met dor onkruid en spinrag. De druiven zijn zoo klein en hard als groene erwten.... Het gezag maakt op de menigte nog een onnatuurlijken indruk. Er is nog een algemeene miskenning van het doel en den aard van regeering. Niet om van dienst te wezen, maar om gediend te worden, meenen de autoriteiten dat zij er zijn. Ook buiten hunnen werkkring wordt een zekere ondergeschiktheid verlangd en betoond. Het gezag om het gezag is iets dat begeerd wordt en ontzien. Er is een gering besef van verantwoordelijkheid en er wordt weinig verantwoording geëischt. Omdat het nog zulk een gebrekkig
