Pagina:FrankVanDerGoesWerk1939.djvu/79

predikten op de straat en in de tempelen, den Joden een ergernis en den Grieken een dwaasheid. Maar het was geen nieuwe leer die zij brachten. Want dit was de verkondiging, die van den beginne gehoord was, dat de menschen elkander zouden liefhebben; niet met woorden, noch met de tong, maar met de daad en de waarheid. Alleen was de toepassing nieuw en in overeenstemming met de omstandigheden die veranderden, en de toepassing zou niet zijn aangedrongen als de omstandigheden dezelfde gebleven waren. De strijdbare helden die de gemeenebesten hadden gesticht en bewaard, de goden die de voorvaderen hadden geholpen in den oorlog en het staatsbestuur, zouden door geen Kind geboren in een stal, tusschen moordenaars later gekruisigd, en door geen Vader die alle schepselen gelijkelijk bemint, vervangen zijn in de verbeelding van de menschen, zoolang aan de antieke maatschappij de ordening en vastheid ontbrak, die bloedstorting en eene dagelijksche door hoogere machten geleide worsteling met naburen nutteloos gemaakt had. Een instelling komt niet in algemeene kleinachting eer zij overbodig wordt, en zij die het eerst hare aanstaande overtolligheid bespeuren, gevoelen de minachting vóór de anderen. En nog is de werkelijkheid van het Christendom nooit gezien, de complete werkelijkheid is alleen mogelijk als het socialisme voltooid zal wezen. De oude gruwelen in de gezinnen van het geslacht van Tantalus, de erfelijke bloeddorst die wel afkomstig moest zijn van een door een zwaren vloek getroffen voorzaat om zoo schrikkelijk en onuitroeibaar te wezen; de doodslag van Kaïn reeds bij het eerste broederpaar bedreven, de naaste werking van de erfzonde begaan in het paradijs; deze met moord beladen herinnering van het eerste samenleven der menschen dateert uit den tijd toen de maatschappelijke regeling niet zooveel orde had gesticht, als voldoende was om althans onder de leden van een gezin den vrede te handhaven; en zij is te boek gesteld in een stadium van gevorderde organisatie toen krijg en oorlog nog roemruchtig en eerlijk was; maar broederveete en oudermoord reeds waren achtergesteld.... Gij,

75