90
zijde van het Marxisme geldt—in plaats van angstvallig te peuteren aan eenige door hem niet begrepen of niet meer begrepen uitspraken, en angstvallig te wikken en te wegen eenige volzinnen van Marx en Engels, die hem toeschijnen contradictoire verklaringen te bevatten, trachtte zich op natuurwetenschappelijk terrein wat meer te ontwikkelen, zou hij wellicht zijn tot de bourgeois-klasse terugkeerend bewustzijn nog tot staan kunnen brengen, op dat terrein terugvinden den moreelen steun, hem voorheen door de grondleggers der theorie zelven verstrekt, en nog eenmaal de economische geschiedenis-methode gansch en al in zich kunnen opnemen.
Al werd door Marx het een of ander onderdeel der theorie, voor oppervlakkig denkenden of onvoldoend ontwikkelden, wat minder duidelijk geformuleerd, zelfs al werd het tempo van de economische omwenteling wat te snel gedacht, de wetenschappelijke theorie als zoodanig kan daardoor niet worden aangetast. Evenmin kan een enkele misrekening de theorie van Newton of Copernicus aantasten.
Wie het evolutie-begrip in zijn volle beteekenis in zich heeft opgenomen, weet, dat de grondleggers van een nieuwe methode van onderzoek geen profeten zijn, maar geniaal aangelegde individuen, die, wanneer de historische ontwikkeling een nieuw stadium intreedt, meestal reeds vroeger verzameld en voor hen gereed liggend materiaal in nieuwe vormen gieten, en op maatschappelijk of wetenschappelijk terrein naderende omwentelingen aanduiden.
