105
maatschappij, het klassen-antagonisme of het economisch antagonisme een einde neemt, zal de arbeidsverdeeling steeds blijven vormen een verschillend maatschappelijk bewustzijn, als voorwaarde tot een strijd, die in zijn vormen zich eenmaal zal verheffen ver boven den brood- en geldstrijd, door de heerschende bourgeoisie, uit den aard der zaak, als de eenig mogelijke en eenig noodige aangemerkt!
Zoo is het 't burgelijk "idealisme" dat, in de verbijstering van zijn decadentie, steeds opkomt voor de bestendiging van den lagen, met "stoffelijke" middelen gevoerden broodstrijd.
Zoo is het 't veel gesmade "materialisme" dat den noodwendigen ontwikkelingsstrijd in de toekomst ziet opgebeurd tot het reine gebied van den geest.
De tot dusverre bestaande onkunde aangaande den oorsprong van het mensch-zijn en de gemeenschappelijke biologische basis van natuur en cultuur, kon voorheen de begoocheling schenken, dat er geen ander dan een aangeboren zuiver-individueel bewustzijn bestaat, als zoodanig gedurende het leven gevoed "uit den hooge" en dus zwevend ver boven sfeer, milieu, groep of klasse, ver boven de werkelijkheid onzer menschelijke ervaring.
Die begoocheling der eeuwen aangaande een absolute vrijheid van wil en een absolute zelfstandigheid van bewustzijn, was het, die tot zoo ontzaglijk veel leed en pijniging en wreedheden in de geschiedenis aanleiding gaf, en de strafrechterlijke wetenschap, zóó als zij nog altijd in onze ideologisch gestemde samen-
