25
geniaal aangelegde individuen tot openbaring komen. Men kan dan ook geen consequent aanhanger zijn van de theorie van Darwin, zonder de door hem aangegeven lijn door te trekken tot de geschiedenis tot de menschelijke samenlevingen, die lijn vast te houden als een leiddraad in den historischen doolhof, waarin de geschiedschrijvers tot dusverre slechts in den blinde konden zoeken en rondtasten.
De Darwinist-ideoloog, d.w.z. de inconsequente Darwinist, volgt den Engelschen natuurvorscher gewillig het gansche natuurgebied door tot aan den natuurmensch, doch juist op het belangrijke oogenblik dat de cultuurmensch voor zijn geestesoog oprijst, spreekt hij haastig een "tot hiertoe en niet verder" uit, en vlucht met afgewend gelaat voor het hem verblindende licht. Waar het 't natuurleven geldt, neemt hij stellingen aan, die hij onmiddellijk overboord werpt zoodra hij komt te staan voor de logische consequenties dier stellingen in het maatschappelijk leven. De natuurwetten, hem door Darwin verklaard, blijven voor hem abstracties[1] waarmede hij, in zijn cultuurmenschelijken hoogmoed, meent te hebben afgerekend, zoodra hij diens werken dichtslaat, niet begrijpend, hoewel Darwin het toch overal duidelijk genoeg zegt en aantoont, dat wat hij openbaarde aangaande het ontstaan der soorten, aangaande de langzame geleidelijke ontwikkeling niet alleen van de organen maar ook aangaande de geestelijke vermogens, evenzoo gelden voor de menschsoort. Welbeschouwd gelden zij in nog veel sterker mate voor de mensch-
- ↑ Afgetrokken begrippen.
