en doornachtige wegen. Ter ſyden haer ſal een Kraene ſtaen, die een ſteen in d’eene klauwe heeft. Men ſoude haer oock een brandende kaerſſe op ’t hoofd konnen ſtellen, met dit ſpreeckwoord, Io ſervo altrui e me ſteſſo conſumo, dat is, Ick dien een ander, en ick verteer my ſelven.
Dienſtbaerheyt is niet anders, gelijck men in de Burgerlijcke Rechten leeſt, als een ſtand nae de Wetten der Menſchen, waer door d’eene des anderen heerſchappye is onderworpen, doch niet uyter natuere.
Iongh wort zy gemaelt, om dat de Ionckheyd de moeylijckheyd, ſloverye en arbeyt, beſt kan verdragen.
_p_091_Servitu.jpg)
Datſe onthult is, vertoont, dat die in dienſtbaerheyt van andere is, moet ſtaen ten believe ſijns Heeren, niet konnende op ſich ſelve paſſen; en gelijck Ariſtoteles ſeght, ſoo is de Slaeve een wercktuygh dat geſielt is mette reeden, geheel tot eens anders dienſt, en niet voor ſich ſelve.
Het witte kleed bediet de oprechte en ſuyvere getrouwigheyt, dieder geſtadigh in een Slave moet heerſchen, gelijck S. Matheus xxv cap. ſeght, Ghy goede en getrouwe knecht, ghy zijt over weynigh getrouw geweest.
Het Iock op de ſchouderen, was by outs geſet voor een beelt van Slavernye, gelijck Seneca in ſijnen raſenden Hercules ſeyt, Waerom dient hy den Koningh en lijd het Iock? en Plautus in ’t ſpel van den Krijghsman ſeyt, Voorwaer een Slaeve moet getoomde oogen en handen hebben. En gelijck wy geſeyt hebben, ſo kan men in plaets van ’t Iock vertoonen datſe een ſwaere ſteen draeght: Want het is in der waerheyt ſeer ſwaer, den laſt van de ſlavernye te dragen, gelijck Seneca in ſijn Troade verhaelt, ’t is hert, ongeſien en ſwaer, met ſlavernye gedruckt te zijn.
Het korte kleed mette gevlerckte voeten, bedieden dat de ſlaven moeten altijd vaerdigh, en ſnel op den dienſt paſſen. Datſe op doorens gaet, bediet datſe veel ongemacks en ſwarigheyts in haere ſlavernye geſtadigh moeten lyden, gelijck Dante in ſijn Vagevier ſeyt,
Ghy weet hoe ſuyr ’t valt in den nood,
Te eeten ’s anders ſout en brood:
Te dienen eenen vreemden Heer,
En gaen ſijn trappen op en neer.
De kraen mette ſteen in den poot, bediet de wackerheyt die de dienſtknechten moeten hebben ten dienſte van haeren Heere, gelijck de Heer Iesus Chriſtus ſeyt, Saligh zijn de dienſtknechten, diewelcke als de Heere komt, haer vind waeckende.
Servitu per forza. Dienſtbaerheyt die gedwongen is.
EEn Vrouwe met een geſchoren hoofd, mager, bloots beens en qualijck gekleet, hebbende in ’t aengeſicht een brandmerck, zijnde geboeyt aen handen en voeten.
Dienſtbaerheyt komt van dienen, want als men yemant in den Krijgh hadde gevangen, ſoo doode men hem niet, maer gebruyckte hem tot dienſtbaerheyt. En deſe maeckten zy Slaven die gedwongen waren. Met het hayr wort zy geſchoren geſtelt, gelijck dat by de Griecken en Romeynen voor een blijcklijck teycken geſtelt was van de Slavernye. Datſe mager, bloots beens en qualijck gekleet is, bediet in deſen deele de armoede van de koſt, de ongemacken, als niets hebbende, waer mede zy haer kan verlichten, noch verbeteren, noch haere ellende bedecken.
Het brandteycken was een klaer teycken
