weſen, ſonder overtredinge van onſe wercken of gedachten, gelijck geſeyt is.
De verbonden oogen druckten uyt, wanneer de oogen des verſtands verblint zijn met het deckſel van Wereltſche voordeelen of anders, dat men dan lichtlijck in doolinge vervalt.
De Stock, waer mede hy nae den wegh taſt, wort genomen voor de ſinnen, gelijck het oogh voor het verſtand, want gelijck de ſtock meerder gevoelijck en lichaemlijck is, ſoo is daer en tegen het oogh min gevoelijck en meer geeſtelijck. En ſoo wort dit in ’t kort aengemerckt, dat die geene die door den weg van de ſinnen gaet, kan lichtlijck in alle ſyne treden doolen, indien hy de overweginge van ’t verſtand daer niet toe brenght, het zy oock tot wat ſaecke dat het wil. Dit ſelve en noch meer, betoont de onwetentheyt noch klaerder, die daer neffens oock is afgemaelt.
Chiarezza. Doorluchtigheyd.
_p_095_Chiarezza.jpg)
EEn Vrouwe die naeckt is en van alle ſyden met een glans omſchaduwt, houdende in de hand een Sonne.
Men ſeyt het geene klaer of doorluchtigh, datmen klaer en wel door ’t licht kan ſien, en dat ſelve wort dan doorluchtigheyt of klaerheyt geheeten: ’t welck wy oock de faeme of het goed gerucht ſullen noemen, dat den Menſche doorluchtigh maeckt, het zy dan dat het door de deughd of door d’Eedeldom verkregen wort, gelijck Pierius dat bewijſt. En Ambroſius noemt deſe ſijne allerliefſte, die in de Werreld in heyligheyt en in de rechte leere doorluchtigh zijn. En hy ſeyt voorts, dat de doorluchtigheyt eene van de vier gaven der Saligheyt in den Hemel is: en in yder van deſe beteyckniſſen.
Iongh wort zy geſchildert, om dat door ’t bloeyen van de waerdigheden, een yder doorluchtigh kan worden geheeten, en dat door de gelijckniſſe van de Sonne, die alles ſienlijck maeckt.
Minaccie. Dreygement.
EEn Vrouwe metten mond open, en een hulſel op ’t hoofd, dat een vreeſlijck Monſterdier gelijckt. Zy is in ’t grauw gekleet met root en ſwart geſtreept, hebbende in d’eene hand een ſwaerd, en in d’ander een ſtock, dreygende daer mede te ſlaen.
Dreyginge is een bewijs om te doen vreeſen, en andere ſchrick aen te jaegen, en daerom kan de verbaeſtheyt in vierderleye maniere werden aengemerckt, gelijck ’t ſelve Euſtachius beſchrijft, te weten met het hoofd, met de kleedinge, met het ſwaerd, en met den ſtock.
Mette open mond wortſe geſtelt, om te betoonen dat de kracht van de dreyginge door de ſtemme geſchiet, diewelcke daer nae een verschrickinge, door haer krijten, aenbrenght; en om dat door het krijten het bloed ontroert wort, ſoo draeghtſe altijd, ick weet niet wat verſchricklijckheyt in ’t aengeſicht. En gelijck de ſtemme de ooren beweeght, alſoo brengen oock de rimpels en kreucken door het miſmaeckte aengeſicht, ſchrick aen, als mede het vreeſlijcke hulſel dat zy op haer hoofd draeght.
Het gryſe kleed, weſende van ſwart en wit te ſaemen geſtelt, dient om de voorbode van den nacht uyt te beelden, niet alſſe op ’t allerdonckerſt is, wanneermen niemant kan ſien, maer wanneerſe naer ’t yſſelijck,
